💠 #یادداشت | زبان و سیر تطور مضمون تشبیه ترک کعبه به دهان باز از حیرت...پیراهن داشتن...جامه دریدن...اینها شکل صوری پرداخت هستند اما آنجا که شاعر نتیجه مفهومی می‌گیرد: دل شکسته...علی الظاهر یک قدم در سیر جلوتر رفته است. در همین بُعد صوری، نوع تشبیه و نحو کلام؛ در بدیع بودن مضمون موثر واقع شده. • کوزه کعبه، ترک خورده شد و قیمت یافت! تا که از ساقی خم آب بقایی بخورد تشبیه کعبه به کوزه، آن هم در هیئت ترکیب؛ بدیع و جدید است. شکستن کوزه و قیمت گرفتن آن هم از نبوغ و هوش مضمون یابی نشات گرفته ست. از بُعد موسیقایی، به ایهام تبادر « تا که » دقت کنید که « تاک » را در کنار ساقی متبادر می کند! نیز به ترک « خورده » هم کنار آب دقت کنید که خوش نشسته! شاعر می توانست بهره ای نگیرد از این نحو. فرضا بنویسد: کعبه چون کوزه شکست از قدم وجه الله مثل یک کوزه حرم خورد ترک، قیمت یافت خانه ی امن خدا خورد ترک چون کوزه که هیچکدام در نحو موفق نبود. ساقی خم...اشاره به غدیر هم دارد که شاعر نهایت بهره در یک بیت را جسته است و مثلا میتوانست بگوید ساقی دل، ساقی ما، ساقی خود و... این یعنی تسرّی مضمون به نحو کلام و حقیقتا شرح آن زیباست و ان شالله نکاتی خواهم گفت از مستشرقین. • به بیت جناب مقدم نگاه کنید: شکست بیت الله از قدوم سیف الله... این « شکست » علاوه بر خود کعبه، حتی به کلمه« بیت الله » هم صدق می کند و در وزن شکسته یا دارای تسکین است. استفاده درست از نحو کلام، بهره از ظرفیت های زبانی و در کل « زبان » همان عنصر مغفولی ست که متاسفانه در محافل ادبی امروز کمتر بدان پرداخته می شود. ✍️ مسعود یوسف پور به «مدرس هشت» بپیوندید 👇👇 https://eitaa.com/joinchat/3396796779Ce195c412a0