کنیهها و القاب
شیخ مفید در شمار فرزندان امیرالمؤمنین(ع)، نام او را زینب صغری ذکر میکند که مُکَنّا به امکلثوم است.[۶] این کنیه را پیامبر اکرم(ص) به سبب شباهت زینب صغری به خالهاش - امکلثوم دختر رسول خدا (ص) - به او داد.[۷] در بسیاری از منابع فریقین(شیعه واهل سنت)، از او تعبیر به ام کلثوم کبری شده است.
سید محسن امین در این باره میگوید: دختران امیر مؤمنان(ع) که اسم یا کنیه آنان امکلثوم باشد سه یا چهار تن هستند:
امکلثوم کبری دختر فاطمه (س).
امکلثوم وُسطی همسر مسلم بن عقیل.
امکلثوم صغری.
زینب صغری که کنیهاش امکلثوم است.
وی تصریح میکند: اگر دو تای آخر یکی باشند، سه نفر و گرنه امکلثومها چهار تن هستند.[۸] با این حال برخی منابع، اسم امکلثوم دختر علی(ع) و فاطمه(س) را «رقیه کبری» و نام امکلثوم صغری را «نفیسه» خواندهاند.[۹]
همسر و فرزندان
بنابر نقل برخی تاریخ نویسان، ام کلثوم ابتدا با عُمَر بن خطاب ازدواج کرد و پس از مرگ عُمَر، به همسری پسر عمویش «عون» پسر جعفر بن ابی طالب در آمد. وی پس از وفات عون با برادر شوهرش «محمد» و پس از وفات محمد با دیگر برادر آنان «عبدالله» ازدواج کرد. عبد الله قبل از ایشان ، همسر خواهرش زینب کبری دختر علی بوده است.[۱۰] مسعودی ام کلثوم را بدون فرزند میداند[۱۱]. برخی تاریخنویسان از جمله فرزندان وی را «زید» و «رقیه» دانستهاند که هر دو از عُمَرند.[۱۲] ابن عنبه در ذکر فرزندان مسلم بن عقیل از دختری به اسم «حمیده» نام میبرد که مادر وی ام کلثوم دختر علی بن ابیطالب است.[۱۳] سید محسن امین میگوید: این خبر دلالت بر آن دارد که مسلم بن عقیل با دختر عمویش ام کلثوم ازدواج کرده، اما این غیر ام کلثوم کبری است؛ چون احدی آن را روایت نکرده و شاید همسر ام کلثوم وسطی باشد.[۱۴]
👇