⭕ محترم یا مقدس؟! امکان یا امتناع گفتمان انتقادی.. 🔸یکی از راه حل های بر طرف کردن نقصان ها و دیده شدن عیوب و ناکارآمدی های مختلف در کارکرد یک شخص یا ساختار؛ شکل گیری گفتمان انتقادی، خود انتقادی و نقد درون گفتمانی است. 🔸هر چند بنظر گفتمان انتقادی در سالیان گذشته رشد بخصوصی داشته و توفیقات گوناگونی را نصیب شده است اما همچنان با مقاومت هایی برساخته از انگار های مقدس مآبانه و تقدس سازانه مواجه بوده و این دو در حال نزاع و جدالی گفتمانی و انتقادی می باشند. 🔸از دیرباز تاکنون(خصوصا در صدر اسلام) همواره نظام های سیاسی با مساوی کردن حاکمیت خود به یک امر قدسی و مقدس؛ راه هر گونه نقد و نقادی را مسدود و جبری اعتقادی را تئوریزه کرده اند. جبری که خروجی اش انفعال و استیصال و تحمیق توده های مردمی در مقابل حاکمیت سیاسی است. 🔸حکومت هایی که در یک چیز اشتراک هویتی داشته و آن قدسی کردن تمام شئونات اجتماعی و سیاسی؛ تحت تئوری «السلطان ظل الله» است که مطابق آن هیچکس حق اعتراض به عملکرد حاکمیت و کارگزاران را ندارد زیرا که حکومت اسلامی خواست خداوند است و مردم آنقدر بالغ نشده‌اند که در کار خداوند دخالت کرده و طرح سوال کنند. به تعبیر دیگر این جنس از حکومتها در حال تئوریزه کردن نوعی خود صغارت پنداری بوده و با سنگر گرفتن پشت مقدسات؛ مردم را استعمار و استحمار نموده و ظلم اجتماعی را طبیعی جلوه می‌دهند. 🔸اما اعتقاد نگارنده آن است که بلاشک؛ هنگامی که امری دنیوی و قابل خطا را مساوی بدانیم با امری قدسی؛ قدسی پنداری همانا و بستن راه هرگونه‌ نقد و گفت و گو و چالش فکری همانا. 🔸حضرت امام(ره) را به عنوان یک مصلح اجتماعی بزرگ ترین قیام کننده بر علیه بت های دینی خود ساخته ای میدانم که تقدس زایی را نفی و تقدس زدایی از ارکان حکومت را ترویج؛ و قدرت و جسارت مواجهه و استیضاح حاکمان را برای توده های مردمی فراهم آورد. 🔸امام بسیاری از نهادها را از امر «مقدس» به امری «محترم» تبدیل کردند. بسیاری از کاراکتر ها و نهاد ها و موضوعاتی را که خود تاسیس کرده(مثل شورای نگهبان، سپاه، روحانیت، مجلس خبرگان، انتظار فرج و...) و ترویج می کردند را نه تنها از مقدس کردن آنان اجتناب کرده بلکه کاملا آنان را امری زمینی، ملموس و قابل خطا و انحراف و قابل دسترس توده ها قرار می‌دهند به نحوی که خودشان اولین نفری هستند که در مقام منتقد آنان ظاهر می شوند. 🔸اما امام در مقابل؛ سعی در هویت بخشی و اولویت بخشی به دو عنصر مردم و عدالت دارد چنان که آنان را در قالب دو عنصر جمهوریت و اسلامیت تئوریزه کرده و قدر و منزلت آنان را به نحوی فهم می کند که قیام مردم بر علیه طاغوت در هر عصر و مکانی را مساوی با یوم الله می‌داند و مردم را شروع کننده و تمام کننده قیام لله می داند و این حق را به صراحت بیان می کند که ضعیف ترین افراد جامعه می توانند حتی رهبر و ولی جامعه را از باب النصیحته الائمه المسلمین مورد سوال قرار دهند. 🔸 به نظر می‌رسد اصلی ترین راه حل برای شکل گیری گفتمان انتقادی در جامعه اسلامی عبور از گزاره هایی چون منصوبین مقدس،مجلس مقدس و دولت مقدس و... است و تا زمانی که این مهم رخ ندهد باید منتظر انسداد و انحطاط گفتمانی در بستر جامعه دینی باشیم. ✍️#علی_ریاحی_پور @marghoomat