🔶 جابجایی فصلی 🔸 همسازی روش زندگی و ساختار محیط مسکونی انسان با تغییرات طبیعت موجب می‌شود که انسان بتواند کارایی حرارتی خود را در حد مطلوب حفظ کند و دچار مازاد یا کمبود انرژی حرارتی نشود. اهمیت این موضوع علاوه بر حفظ سلامت، بدان سبب است که امروزه ظهور تکنولوژی و امکان استفاده از انرژی‌های فسیلی و سیستم تهویۀ مطبوع، اختلالاتی در طراحی اقلیمی و بومی بناها و شهرها پدید آورده و برای همین از یک سو استفاده بیش از حد از منابع انرژی فسیلی و از سوی دیگر، آلودگی محیط زیست ناشی از مصرف آن، به صورت موضوعی جدی و تهدیدکننده درآمده است. 🔸 در متون طب کهن، «جابه جایی فصلی» در مسکن که باعث تغییر هوا می‌شد، یکی از روش‌های حفظ سلامتی بود. این روش که از یک انتخاب آگاهانه و هدفمند ریشه می‌گیرد، علاوه بر رسیدن به آسایش دمایی، بر عامل هوا و متعلقات آن تأکید دارد؛ زیرا هوا یکی از عوامل محیطی مهمی است که بدن انسان با آن در حال تبادل دائمی است و از جهت این تأثیر بر سلامت انسان، پزشکان طب سنتی به اصلاح آن می‌پرداختند. 🔸 جرجانی، بهترین هوا را هوایی می‌داند که از بخار دریا، مرغ‌زارها و درختان بید و انجیر و از بوی آهک گلخن‌ها و عفونت‌ها دور باشد و در میان درختان انبوه و دیوارهای بلند نباشد و از جانب شمال گشاده و در تابستان غبارآلود و در زمستان نمناک نباشد و حرکاتش معتدل باشد؛ او باد شرقی را از بادهای مطلوب و نشاط آور می‌دانست (جرجانی، ۱۳۶۹، ص ۱۰؛ همان، ۱۳۴۵، ص ۲۱۹) 🔸 رازی درباره‌ی باد شمال می‌گوید سرد و خشک است و از بهترین بادهاست و دورکننده‌ی گندیدگی‌هاست، باد جنوب تن را شل می‌کند و بیشترین بیمار‌ی‌ها را می‌آورد. باد شرق بهتر و سالم‌تر است. فشرده‌ترین و بدترین آن‌ها باد غرب است، (Razi, ۲۰۰۶, ۲۰۶). 🔸 ابوزید بلخی با اشاره به ارتباط سلامت انسان و محیط طبیعی، نیاز به مدیریت سه عامل محیطی اثرگذار بر سلامت یعنی «هوا، آب و مسکن» توجه نشان داده است و ویژگی‌های مسکن سالم را براساس این سه عامل بیان می‌کند و بهترین نوع محل سکونت را مکانی می‌داند که خاکش شیرین و مرغوب و زمینش مرتفع مانند مناطق کوهستانی باشد. بلخی تفاوت اقلیمی مساکن را از سه جهت خاک، موقعیت در زمین و دوری و نزدیکی از مدار خورشید قابل شناخت می‌دانست (ابوزید، ۱۴۲۶، ۳۴۹-۳۵۴ و ۱۳۲-۱۳۳) 📚 نقش تدابیر اقلیمی مبتنی بر جابجایی فصلی در طب سنتی بر سلامت انسان، کتایون تقی‌زاده، مریم ملازاده یزدانی، (۱۳۹۷). 💠 واحد معماری و شهرسازی مصاف 💠 @masaf_memari