1_2086419359.pdf
343.7K
📝 عنوان: ریشه های تکوین نظریه اعجاز قرآن و تبیین وجوه آن در قرون نخست 👤 نویسنده: دکتر مرتضی کریمی‌نیا 🗞 مجله پژوهش های قرآن و حدیث 🔹 کهن ترین منابع کلامی، حدیثی و تفسیری عالمان مسلمان طی قرون نخست به ندرت نظریه ای روشن در باب وجه اعجاز قرآن بیان می‌کنند. این در حالی است که در آغاز قرن پنجم، این بحث در آثار محققانی چون باقلانی، قاضی عبدالحبار و شریف مرتضی به نحوی بالغ و کامل مطرح می‌شود. غیبت این امر از یک سو و حضور انبوهی از مباحث قرآنی دیگر در آثار اسلامی قرون نخست اسلامی از سوی دیگر، این پرسش را در میان می‌آورد که عالمان اسلامی از کی و تحت چه شرایطی به موضوع اعجاز قرآن و تبیین وجه آن پرداخته اند. این مقاله می‌کوشد با مروری بر پیشینه‌ی مباحث مرتبط، دو خاستگاه تاریخی برای پیدایش و نظریه پردازی در باب وجه اعجاز قرآن در قرون نخست بازشناسی می‌کند: نخست مباحثات و مناظرات کلامی مسیحیان و مسلمانان در باب نشانه های نبوت حضرت محمد (ص) و دوم تلاس های ادبی و کلامی معتزله‌ی بصره و بغداد پس از این دوران، متکلمان معتزلی این امر را در قرن چهارم بیشتر و بیشتر مطرح کردند که در اواخر این قرن، درآمد. از آغاز قرن پنجم، نظریه پردازی در باب اعجاز و تببین وجه اعجاز قرآن هم در آثار کلامی و هم در آثار تفسیری عالمان تمامی فرق متداول و به یکی از مباحث اساسی در دو دانش تفسیر و علوم قرآن تبدیل شده است. ✅ انجمن علمی علوم قرآن و حدیث دانشگاه بین‌المللی مذاهب اسلامی 🌐 Telegram / Eitaa