♦️امنیتی شدن یک پروژه فکری ✍️طه حیدری نژاد 1. طی سالهای گذشته اظهارنظرها و سخنان آقای سید کمال حیدری از کنشگران فکری حوزه علمیه قم همواره محل تامل اساتید و طیفی از حوزویان بوده است. اظهاراتی که هر چه جلوتر حرکت می کند به سمت و سوی جریان روشنفکری دینی نزدیک تر می شود و با ایشان همگراتر و به همان میزان از جریانات فکری رسمی موجود در حوزه فاصله می گیرد. همین مساله کافی است تا از شخصیت های نهادهای انقلابی همچون جامعه مدرسین گرفته تا جریانات سنتی حوزه همچون نشست دوره ای اساتید نسبت به سخنان وی واکنش نشان دهند و علیه وی بیانیه دهند. 2. یکی از سنت های همیشگی در حوزه های علمیه سنت مباحثه، گفتگو و نقد و ابرام بوده و همانطور که از کتابهای کلاسیک حوزه نیز برمی آید قلت و ان قلت روندی جاری و ساری در حوزه هاست. بر اساس این مبنا حوزویان حق دا رند در چارچوب های موجود به اظهارنظر پراخته و دیدگاه های خود را در مسائل گوناگون مطرح کنند و هم اکنون نیز در حوزه های علمیه جریانات مختلف فکری علی رغم همه اختلاف ها تلاش می کنند این سنت را حفظ کنند. 3. علی رغم همه تاکیدات مقام معظم رهبری بر مقوله آزاداندیشی در حوزه مع الاسف هیچ گاه آزاداندیشی در فضای حوزه به معنای واقعی آن محقق نشد. غالب کرسی ها در فضای اختلافات سلیقه و نه اختلافات مبنایی تشکیل می شود و همین مساله پرونده های اصلی را به سرانجامی نامعلوم می کشاند.ماجرای تحول خواهی یکی از همان دست پرونده هاست که همچنان حوزه در خصوص آن نتوانسته به یک نظریه واحد برسد. افکار و اظهارات سید کمال حی دری نیز از آن دسته از جریاناتی است که حوزه می توانست و امکان آن بود که در غالب یک سلسله تمهیدات درون حوزوی از جمله کرسی آزاداندیشی و مفاهمه حل و فصل گردد . 4. به نظر می رسد که سید کمال حیدری - که از جمله نظریات وی می توان به جواز تعبد به ادیان، جواز تعدد قرائت ها از دین، تمایز بین مرجعیت فقهی و دینی اشاره داشت - با اظهار نظر اخیر خود مبنی بر تکفیر اهل سنت توسط علمای شیعه، پروژه فکری خود را وارد فاز جدیدی نمود. انتشار این اظها ر نظر در روزهایی که نزدیک به هفته وحدت می شویم موجی از تعارضات و تنش ها را در درون برخی از جریانات شیعه به راه انداخته است.در مقطعی که باید فعالانه به دنبال دفع نقشه های استکبار جهانی در ایجاد تنش بین مسمانان بود، طیفی از بزرگان حوزه قم درگیر دفع و پاسخگویی به شبهات ایشان شده تا از تنش زا شدن فضا و از امنیتی شدن یک تفکر جلوگیری کنند. 5. مهمترین سوال بسیاری از دغدغه مندان در چنین شرایطی این است که چه باید کرد و فضای تنش زای موجود را چگونه می توان کنترل کرد؟ به نظر می رسد هر تفکری در سه سطح نمود پیدا می کند. سطح اول ) سطح فکری و نظر ی؛ در این سطح تفکر و اندیشه در قالب کتاب، نظریه، کرسی آزاداندیشی و ... عرضه گردیده و تنش زایی آن منجر به ابعاد اجتماعی و سیاسی و امنیتی نمی گردد. سطح دوم) سطح سیاسی و اجتماعی؛ برخی از تفکرات و اندیشه ها در سطوح مختلف امتداد پیدا می کنند و با جذب افراد به سطوح سیاسی و اجتماعی امتداد پیدا می کنند. سطح س وم) سطح امنیتی؛ این سطح بالاترین سطح تخاصم یک اندیشه با چارچوب های موجود می باشد. به عنوان مثال داعش و تفکر تکفیری به عنوان یک اندیشه در میان سلفیت در سالهای متوالی فکری بود و عرصه میدانی نداشته اما در سطح سوم، در سالهای گذشته سطح امنیتی پیدا کرده و باعث جنگ ها و ریختن خون های زیادی در بین مسلمانان شد. در نهایت به نظر می رسد با اظها ر نظر اخیر آقای سیدکمال حیدری در شبکه عراقی الاخباریه این جریان فکری خیلی زود وارد سطح سوم گردید، سطحی که احتمالا در صورت اهمال دلسوزان می تواند در سالهای آینده هزینه های زیادی برای کشور و فعالان تشیع در سایر کشورها داشته باشد. 🌐 @meshkatnoor