موضوع آیه ۵۷: ستمکارترین مردم وَمَنْ أَظْلَمُ مِمَّنْ ذُكِّرَ بِآيَاتِ رَبِّهِ فَأَعْرَضَ عَنْهَا وَنَسِيَ مَا قَدَّمَتْ يَدَاهُ ۚ إِنَّا جَعَلْنَا عَلَىٰ قُلُوبِهِمْ أَكِنَّةً أَنْ يَفْقَهُوهُ وَفِي آذَانِهِمْ وَقْرًا ۖ وَإِنْ تَدْعُهُمْ إِلَى الْهُدَىٰ فَلَنْ يَهْتَدُوا إِذًا أَبَدًا ❓تذکر در عبارت «ذُكِّرَ بِآيَاتِ رَبِّهِ»به چه حقیقتی اشاره دارد؟ 💫تعلیمات انبیاء ،یاد آوری حقایقی است که به طور فطری در اعماق روح انسان وجود دارد،لذا در آیه فوق تعبیر به «تذکر »یعنی یادآوری شده است. امیرالمومنین علی (علیه السلام) در خطبه اول نهج‌البلاغه در مورد هدف از بعثت پیامبران می فرماید: 👈 وادار کردن انسان ها به پیمان فطرت«لِيَستَأدُوهُم مِيثاقَ فِطرَتِهِ » 👈 یاد آوری نعمت های فراموش شده خداوند«و يُذَكِّروهُم مَنسِيَّ نِعمَتِهِ» 👈 تبلیغ برای اتمام حجت«و يَحتَجُّوا علَيهِم بالتَّبليغِ» 👈آشکار کردن گنجینه های پنهانی عقل«و يُثيروا لَهُم دَفائنَ العُقولِ» ❓بی اعتنایی به آیات الهی و ارتکاب گناهان چه عواقبی دارد؟ 💫خداوند سبحان اضلال ابتدایی ندارد یعنی اینکه او در ابتدا کسی را گمراه نمی‎کند بلکه اگر کسی با داشتن عامل هدایت از درون ( فطرت) و بیرون( بعثت انبیاء) کج راهه رفته و به آن اصرار دارد، خداوند او را به خود واگذار می‌کند. در حقیقت بی اعتنایی به آیات الهی و استهزاء وارتکاب گناهان سبب محروم شدن انسان از حقایق می شود. ✅آیه فوق ظلم کفار را تعبیر به «أَظْلَمُ»کرده ،زیرا ظلم برحسب متعلقش بزرگ و کوچک می شود ،و چون متعلق ظلم مشرکین خدای سبحان و آیات اوست پس از هر ظلم دیگری بزرگتر خواهد بود . 💫اضلال کیفری که نتیجه مستقیم اعمال شخص است ،«مَا قَدَّمَتْ يَدَاهُ» در آیه فوق عبارتند از: 👈پرده افکندن بر قلب تا حقایق را درک نکنند«جَعَلْنَا عَلَىٰ قُلُوبِهِمْ أَكِنَّةً أَنْ يَفْقَهُوهُ». 👈سنگینی در گوش که حقایق را نشنوند«وَفِي آذَانِهِمْ وَقْرًا». ادامه دارد↩️