🟤
نفوذ و تأثیر شیعه در حکومت (۲)
✅فقیه شیعه محمد بن مسلم ثقفی (ره) و تأثیرگذاری بر قضاوت های قاضی دستگاه بنی امیه
🔺محمد بن عبد الرحمان معروف به ابن ابی لیلی از قاضیان دستگاه بنی امیه که بتوسط یوسف بن عمر ثقفی، به عنوان «قاضی کوفه» انتخاب شد: وَأَوَّلُ مَنِ اسْتقْضَاهُ عَلَى الكُوْفَةِ الأَمِيْرُ يُوْسُفُ بنُ عُمَرَ الثَّقَفِيُّ عَامِلُ بَنِي أمية (سير اعلام النبلاء - ط الحديث ج ۶ ص ۴٠٠) پدر او عبد الرحمن از شیعیان امیرالمومنین علیه السلام بود که بخاطر عدم سبّ امیرالمومنین، حجاج ثقفی او را عزل کرد و از پاهایش ضربه هایی زد. (اختیار معرفة الرجال ص ۱۰۱) ولی در مورد خود او نمی توان گفت که شیعه به آن معنای حقیقی بود چرا که ائمه علیهم السلام در مواردی قضاوت های او را رد و تکذیب کردند: كَذَبَ اِبْنُ أَبِي لَيْلَى (التفسير للعیاشی ج ۱، ص ۱۴۴) و در روایات بیان شده که او اهل رأی و قیاس بوده است. هر چند در روایتی در الفقیه می بینیم که در خطاب به امام صادق علیه السلام می گوید: أَشْهَدُ أَنَّكُمْ حُجَجُ اَللَّهِ عَلَى خَلْقِهِ؛ شهادت می دهم که شما حجت های الهی بر مخلوقات او هستید. (من لا يحضره الفقيه ج ۱، ص ۱۸۸) میتوان گفت که او بعداً تحت تاثیر محمد بن مسلم و مباحثاتی با امام صادق علیه السلام تغییر عقیده داده است.
🔺جریان او با محمد بن مسلم طائفی ثقفی (از شاگردان و اصحاب و خواص امام باقر و امام صادق علیهما السلام) معروف است که در قضاوتی که ابن ابی لیلی کرد محمد بن مسلم با او مخالفت کرد و بخلاف قضاوتش شهادت داد، بعد از این ماجرا امام صادق علیه السلام فردی از اصحابش را برای مباحثه با ابن ابی لیلی - در اینکه محمد بن مسلم از او اعلم و افقه است - فرستاد و او بعد عجز از جوابگویی و تسلیم علمی شدن در مقابل شاگرد امام صادق علیه السلام اقرار کرد که اشتباه کرده است و از قضاوتش برگشت و قضاوت محمد بن مسلم را عملی کرد. (الإختصاص ص ۲۰۲) و محمد بن مسلم در قضاوتی دیگر نیز وارد میدان شد و ابن ابی لیلی را به اشتباهش و به مخالفت قضاوتش با قضاوت امیرالمومنین علیه السلام متذکر ساخت و گفت که این قضاوت را من (محمد بن مسلم) از امام باقر علیه السلام شنیده ام، بعد از این ابن ابی لیلی از قضاوتش برگشت.(الکافي ج ۷، ص ۳۴)
🔺به سبب سخن امام صادق علیه السلام و تأثیر محمد بن مسلم بر ابن ابی لیلی، دیگر آن قاضی در معضلات و مشکلات قضائی به محمد بن مسلم رجوع می کرد همانطور که در روایتی می بینیم ابن ابی لیلی در مسأله ای قضائی، شاکیان را منتطر می گذارد و سراغ محمد بن مسلم می رود تا او را پیدا کند، بعد یافتن او ازش حکم این مسأله را بر اساس روایات امام باقر علیه السلام طلب می کند و محمد بن مسلم نیز جواب می دهد و ابن ابی لیلی بعد از برگشت، همان جواب محمد بن مسلم را بر اساس روایت امام باقر علیه السلام عملی می کند. (تهذيب الأحکام ج ۷، ص ۶۵)
🔺شیخ عباس قمی (ره) در رابطه با این تاثیر گذاری می نویسد: در قضيه اي ثقۀ جليل القدر محمّد بن مسلم ثقفي نزد او شهادتي داد، شهادت او را رد كرد، و لكن پس از آن كه بر او ظاهر شد كثرت علم و فقه محمّد بن مسلم در امور مشكله و مسائلي كه دانا به حكم او نبود، به جانب محمّد بن مسلم رجوع ميكرد و از او تعلّم مينمود، چنانچه بر اهل رجال مخفي نيست. (تتمه المنتهی ص ۲۱۹)
@Talabeh_nevesht110