🧨 مکانیزم ماشه چیه؟
این روزها دانش آموزان عزیزم خیلی راجع به مکانیزم ماشه سوال کردند لذا تصمیم گرفتم آن را به زبان ساده براشون مطرح کنم.
تصور کن چند تا کشور با هم یک قرارداد امضا میکنن، مثل قولنامه بین چند نفر. حالا برای اینکه همه مطمئن باشن که هر کسی به قولش عمل میکنه، یک بند توی قرارداد میذارن به اسم "مکانیزم ماشه". این بند میگه:
❗ اگه یکی از طرفها خلاف قولش رفتار کرد، بقیه میتونن خیلی سریع و بدون نیاز به رأیگیری یا موافقت دیگران، همه تحریمهایی که قبلاً برداشته بودن رو دوباره برگردونن! مثل کشیدن ماشهی یک اسلحه که ناگهان شلیک میکنه.
🧩 چرا اسمش شده "ماشه"؟
چون مثل ماشهی اسلحهست؛ وقتی کشیده بشه، دیگه راه برگشت نداره و سریع اتفاق میافته. یعنی تحریمها فوری برمیگردن و کشور خاطی مجازات میشه.
📜 مکانیزم ماشه توی برجام (قرارداد هستهای ایران)
وقتی ایران و کشورهای ۱+۵ (آمریکا، انگلیس، فرانسه، چین، روسیه و آلمان) برجام رو امضا کردن، مکانیزم ماشه هم توش گذاشته شد.
معنیش این بود که:
اگر ایران تعهداتش رو رعایت نکنه، حتی یک کشور (مثل انگلیس یا فرانسه) میتونه بهتنهایی مکانیزم ماشه رو فعال کنه، و همهی تحریمهای سازمان ملل برگرده.
✅ مزایای مکانیزم ماشه (برای غرب و طراحانش):
ابزار فشار قوی: کشورهای غربی میتونن ایران رو تهدید کنن که اگه تخلف کنه، فوری تحریمها برمیگرده.
نیازی به اجماع نداره: یک کشور هم بهتنهایی میتونه ماشه رو بچکونه، و نیازی به رأی بقیه نیست.
سرعت بالا: تحریمها خیلی سریع و رسمی برمیگردن.
❌ مضرات مکانیزم ماشه (برای کشورهایی مثل ایران):
عدالت نداره: حتی اگر کشور مقابل (مثلاً آمریکا) از برجام خارج بشه، کشورهای دیگه میتونن ماشه رو علیه ایران فعال کنن.
تهدید دائمی: ایران همیشه زیر فشار اینه که یه اشتباه نکنه تا ماشه فعال نشه.
یکطرفه بودن: ایران اگر از برجام ناراضی باشه، نمیتونه تحریمها رو علیه اونا برگردونه.
بیثباتی در اعتماد: وجود چنین بندی باعث میشه ایران به توافقها اعتماد نکنه، چون هر لحظه ممکنه تحریمها برگردن.
🎯 مثال ساده برای درک بهتر:
فرض کن یه کلاس درست میکنی با چندتا دوست. قرار میذارین اگه کسی تقلب کرد، بدون حرف، همون لحظه همه علیهش اقدام کنن. ولی فقط یکی از بچهها این قدرتو داره که بگه "فلانی تقلب کرده" و همه باید بدون بررسی، تنبیهش کنن. این قدرت باعث میشه اون شخص زور بیشتری پیدا کنه و دیگران همیشه نگران باشن که یه اشتباه یا اتهام باعث حذفشون بشه.
🧠 نتیجه :
باید یاد بگیریم که در توافقها، بندهایی مثل "مکانیزم ماشه" میتونن به ضرر ما باشن اگر خوب بررسی نشن.
سیاست بینالملل جای رفاقت نیست؛ جای دقت و هوشمندیه.
کشورهایی که دنبال استقلال واقعی هستن، باید یاد بگیرن زیر بار بندهای یکطرفه نرن.
ـــــــــــــــــــ💕✨ــــــــــــــــــ
✍
#فدایی_مولا
✍
#مجری_طرح_تربیتی_امین_پناهی
#استان_قم_ناحیه_۴