اجمالی از برخی سبک های تحصیلی در حوزه علمیه (۱)
📍سبک سامرایی یا مکتب سامرا و یا روش شاگرد محوری؛
این روش درس خارج میرزای شیرازی بزرگ است که بعد در کربلا ادامه یافت. این روش را می‌توان روش سقراطی نامید که او مساله‌ای را مطرح می‌کرد و با استفاده از گفت و گو (دیالوگ) به تکمیل و رفع نقایص آن می‌پرداخت.
🔺متاسفانه این روش اکنون در حوزه‌های علمیه به فراموشی سپرده شده است. در این شیوه، میرزای بزرگ فرعی فقهی را مطرح می‌کرد و تمامی مطالب مربوط به آن را به کمک شاگردان و با بحث‌های دو طرف، مورد بررسی قرار می‌داد و حتی چیزی را به عنوان «اصل موضوعی» نمی‌پذیرفت.
در این سبک شاگردان محور بحث هستند و استاد، سخنران جلسه نیست. بلکه در پایان به جمع‌بندی نظریات و نتیجه‌گیری می‌پردازد.
در این روش، ساعت شروع درس مشخص بود، اما پایان آن روشن نبود و گاهی تا هفت ساعت ادامه می‌یافت!!
📌مجتهدپروری مکتب سامرا معروف است و لذا افرادی مثل آخوند خراسانی، میرزای نائینی، شهید شیخ فضل الله نوری، سید محمد فشارکی و غیره از دست پروردگان این مکتب هستند.
🔺فعال کردن شاگردان که امروزه مورد توجه روان شناسان تعلیم و تربیت است، امتیاز دیگر این مکتب است؛
همان طور که توجه به تحقیق و دقت و تکیه بر فکر کردن نیز از نقاط قوت این روش است.(مجله حوزه ش.۵۱)
🔹 استاد رشاد در این رابطه گفته اند؛ این سبک در حوزه احیا شود.
سبک سامرایی مبتنی بر نقش فعال و مولد خود طلاب و تحقیق پژوهش بوده است.
این روش مبتنی بر پروردن استعداد بوده است نه القای مطلب.
یعنی فرادادن و فراگرفتن محور و معیار نبوده است بلکه پرورش دادن و پرورده شده معیار بوده است. به همین جهت شاگرد در تولید محتوا و اداره جلسه نقش کمتری از استاد نداشته است.
🔸پ.ن؛ در این سبک طلبه چون قبل از درس مطلب را تحقیق می کند و گاها تقریر می کند به نکات زیر دست پیدا می یابد ؛
_ به مرور روش تحقیق و حل مساله می آموزد
_ اصول نوشتن و تقریر نویسی را فرا می گیرد
_ رجوع به منابع مختلف برای او ملکه می شود
_ به خاطر گفتگو با اساتید و هم کلاسی ها بعد از چند سال روش تدریس و القا مطلب و نحوه ورود و خروج برای او ملکه می شود
_جسارت اظهار نظر علمی و قواعد حاکم بر یک گفتگوی علمی را یاد می گیرد
_دائم در حال رشد است چون کلاس دور گره های ذهنی او و مراحلی که او متوقف است می چرخد و از نقطه ای که واقعا بدرد او می خورد بحث حرکت و تکامل می یابد.
و...
@nabzqalam