نقد مشهورات:
👌چرا برخی از علما با بیمه مخالفند.
(با آگاهی زندگی کنیم)
🟥 اولین شبههای که در مورد عقد بیمه وجود دارد، وجود شبههی غرر است. به چه معناست؟ غرر در لغت به معنای خطر و فریب آمده است و در روایات نیز در مواردی که مجهولیتی در یکی از عوضین وجود دارد استفاده شده است. بر همین اساس میگویند عقد بیمه از این جهت که اصل وقوع حادثه و میزان خسارت وارده مشخص نیست و همهاش احتمالی است، لذا اصل معامله دارای مجهولیت است. وقتی معاملهای دارای مجهولیت شد غرری میشود و غرری هم بشود معامله باطل خواهد بود. البته به شرطی که غرر را اعم از بیع بدانیم چون خود روایت میفرماید عن النبی عن بیع الغرر یا عن البیع الغرر. و در این روایت غرر را فقط در بیع مطرح کردند
🟥 اشکالی دیگری که مطرح کردهاند این است که شبههی اکل مال به باطل وجود دارد. چرا؟ چون میگویند شرکت بیمه یک مبالغی را دریافت میکند که ممکن است هیچ وقت، هیچ خسارتی اتفاق نیفتد و هیچ پرداختی هم نسبت به آن شخص انجام ندهد و این باعث بشود که پولی که دریافت میکند در مقابل هیچ باشد. یعنی هیچ کاری را انجام نداده است و یک پولی را دارد دریافت میکند و این یکجور اکل مال به باطل است.
🟥 شبههی دیگری که مطرح شده است بحث قماری بودن عقد بیمه است. چرا؟ چون برای منِ بیمه گذار که پرداختها را انجام میدهم دو حالت وجود خواهد داشت: یا حادثهای برایم پیش نمیآید و این پولها به جیب شرکت بیمه میرود و یا اینکه حادثهای برای من پیش میآید و شرکت بیمه بیش از آن مقداری که من پرداخت کردم را به عنوان جبران خسارت به من برمیگرداند. در این نگاه یا من ضرر میکنم و اتفاقی برای من نمیافتد و این پول از جیب من میرود و یا اینکه اتفاقی برای من میافتد و پولی را دریافت میکنم و در این قضیه سود میکنم و این یکجور قمار است
🟥 میگویند بیمهی عمر عقد سفهی است. به این معنا که فرد حق بیمه را به صورت دورهای پرداخت میکند؛ اما اگر فرد بمیرد؛ پول را به ورثهی فرد میدهند. این یک عقد سفهی است که من دارم پول پرداخت میکنم که شرکت بیمه آن پول را پرداخت کند به نفرات دیگر و هیچ سودی برای من ندارد و این یکجور عقد سفهی است
وجود شبههی ربا در عقد بیمهی عمر است. به این معنا که در بیمهی عمر آن کسی که (بیمهگذار) مبالغی پرداخت میکند لزوماً با آن مقداری که شرکت بیمه به وی میخواهد بپردازد؛ مساوی نیست! لذا اینجا شبهه ربا مطرح میشود که من دارم پولی را پرداخت میکنم و درقبال آن؛ مبلغی بیش از آن یا کمتر از آن را دریافت میکنم.
وقتی ربا سیطره پیدا کرد، طبیعتا قرض الحسنه از بین میرود. در روایات آمده است که حکمت حرمت ربا چیست؟ یکی از حکمتهایش را گفتهاند برای این است که مردم قرض را ترک میکنند و اصطناع به معروف را ترک میکنند و نیکوکاری را کنار میزنند.
🔻وقتی اینقدر مردم چشمهایشان به پول و سود و زمان و ساعت و دقیقه درگیر میشود، دیگر قرضالحسنه ترک میشود. و قرضالحسنه بهترین تامین اجتماعی در کنار صدقه و زکات است. وقتی در روایت داریم که قرض حسنه ۱۸ ثواب دارد و صدقه ۱۰ ثواب دارد، یعنی اینکه قرض خیلی مهم است. اینکه در روایات داریم که با وجود ربا،قرض در جامعه از بین میرود یعنی وجود قرض در جامعه خیلی مهم است.
🔻اگر ربا از جامعه حذف شود،قرض الحسنه در جامعه پدیدار میشود و میشود برای آن نظامات هم طراحی کرد. یعنی وقتی شما نظام ربوی بانک را برداشتید و نظامهای جایگزین را گذاشتید، آن وقت معلوم میشود که میشود بستر بسیار وسیع به نام قرضالحسنه دید که حالا میشود با خلق پول هم اگر آن را در جای خودش و با حد و حدود، یک منبع بسیار عظیمی در خدمت قرض الحسنه قرار میگیرد که مردم نیازهای خودشان را با آن پوشش میدهند.
🔻شما وقتی میروی و خودت را بیمه میکنی، این نهاد بیمهگر تمام تلاشش رو این قرار میدهد که از پرداخت خسارت یا آن مبلغ فرار کند! ولی قرضالحسنه مثل یک مادری مهربان سعی میکند هر مشکلی و هر آسیبی وجود دارد بی منت آن را پوشش دهد.
🔻متاسفانه نگاه حکمت آمیز و نگاهی که عمق عظمت آیات الهی را بفهمد و درک کند، مورد غفلت قرار گرفته است. فقهی که ما الآن داریم یک فقه منفعل است و فقیه کسی نباید باشد که سرش کلاه برود که دیگران بیایند با یکسری ادبیاتها از وی مجوز بگیرند و کار تمام شود و برود. آن نهادها کار خودشان را انجام میدهند و آمار درمیآید که ۸۵ درصد معاملات صوری است! یعنی به معنای واقعی کلمه و اتم کلمه ربا! وقتی میگویند صوری است یعنی به اجماع فقها رباست.
✔️پژوهشی از مرکز تحقیقات طب اسلامی.(تپطا)
🔸استاد قربانپور
https://eitaa.com/naghdemashhorat