▪️واحد سنگين..آموزش مداحی
بعد از مظلوم کشيدن، مداح بايد سريع و بدون وقفه شعري را با لحن حماسي تر از قبل بخواند.
خصوصيات واحد سنگين به شرح زير است:
ضرب: فاصله هر ضرب در واحد سنگين معمولا دو برابر ضرب تك است. و مهمترين مشخصه آن حالت تكيه و استحكامي است كه در حركات دست هنگام سينه زدن وجود دارد و گويا دست در هر حركت در ضرب يك مكث كوتاهي دارد.
حالت مستمع هنگام سينه زدن: در واحد سنگين مستمع ايستاده به سينه مي زند و دست در هر ضرب ابتدا پايين سپس بالا و نهايتاً به سينه مي خورد.
محتوا: محتواي واحد سنگين معمولا اشعاري حماسي مي باشد و نهايتا به شعر معروف «بر مشامم مي رسد هر لحظه بوي كربلا» ختم مي شود.
جواب: واحد سنگين معمولا جواب ندارد ؛ اما در شعر آخر «بر مشامم...» جواب "حسين جانم" تكرار مي شود و قابل ذكراست كه اخيراً وقتي مداح شعر«برمشامم...» را مي خواند در هر ضرب، مستمع هم با لحني حماسي نام دلرباي "حسين" را تكرار مي نمايد كه به شور مجلس مي افزايد .
نکات حائز اهميت در واحد سنگين:
با توجه به حماسه و شور و هيجاني كه در واحد سنگين وجود دارد به مستمع فشار بيشتري نسبت به بخشهاي ديگر سينه زني وارد مي شود ولذا بهتر است ـ همان طور كه معمول است ـ مستمع هنگام جواب دادن سينه نزند تا استراحتي نموده باشد.
با توجه به نكته مذكور قبل، واحد سنگين را طولاني نكنيم.
▪️ذکر دودمه
«دو دمه» نوحه اي است دو بندي که بعد از واحد سنگين و يا حرکت دسته جات سينه زني در مراسماتي چون شام غريبان، مورد استفادة زيادي دارد.
شيوة خواندن دودمه به اين شکل است که ابتدا سينه زنها به دو گروه مجزا تقسيم شده؛ دسته اول، بند اول را ميخواند و دسته دوم فقط سينه ميزند سپس دستة دوم، بند دوم را خوانده و دسته اول به سينه مي زند.
نمونه:
اي اهل حرم مير و علمدار نيامد علمدار نيامد سقاي حسين سيد و سالار نيامد علمدار نيامد
خصوصيات ذكر دودمه به شرح زير است:
ضرب: ضرب ذكر دودمه همان ضرب سينه زني است كه پس از چند بار تكرار كردن ، کم کم تند و به شور تبديل ميشود.
حالت مستمع هنگام سينه زدن: هر گروه هنگام خواندن دم، ساكن ايستاده ، دور هم حلقه زده و با دو دست به سينه مي زنند و پس از پايان ذكر ، وقتيكه گروه دوم دارد دم خود را مي خواند به حرکت و طواف کردن در مجلس پرداخته ، و با يك دست به سينه مي زنند.
محتوا: محتواي ذكر دودمه معمولا مانند محتواي نوحه، مرثيه مي باشد.
سبك: معمولا دو دمه در دستگاه چهارگاه اجرا می شود.
نکات حائز اهميت در ذكر دودمه:
هرمصراع شعر ذكر دودمه دوبار تكرار مي شود.
در پايان ذكر دودمه دو گروه به هم مي پيوندند تا مجلس آماده شور شود.
كوتاه وبلندي متن ذكر دودمه با توجه به زمان و مستمع تعيين مي شود اگر زمان كافي و مستمع هيأتي است ؛ مي توان از متون طولاني تر استفاده كرد و الا در صورت محدود بودن زمان و يا هيأتي نبودن مستمع بايستي از متون كوتاه و معروف و آسان استفاده كنيم.
پرده صداي خواندن ذكر دو دمه بايد متوسط باشد چراكه اگر بالا باشد مستمع توان همراهي ندارد و اگر پايين باشد آن شور و هيجان و تأثيري كه بايد ايجاد نمي شود.
در ذكر دودمه هر گروه بايستي يك مياندار گرداننده ، كه ذكر و ضرب را هماهنگ مي كند ، وجود داشته باشد و سينه زنهاي فعال هيأت، بين دو گروه، توسط اين مياندار، در ابتداي دم دادنِ ذكر، تقسيم شوند و الا مجلس به نظم و شوري كه بايد نمي رسد.
خوب است هنگامي كه گروه ها مشغول جواب دادن ذكر دودمه هستند مداح هم در همان سبك ذكر دودمه، اذكاري را نجوا كند تا هم روح معنوي بهتري در مجلس حاكم شود و هم مجلس از جانب مداح مسكوت نماند. البته لازم به ذكر است كه حجم صداي مداح در اين نجواها نبايد زياد باشد به طوري كه صداي جواب مستمع را در خود محو كند
شور در سه عنوان مشترك است :
الف)ضرب شور: تندترين حالت ضرب است كه بين دو ضرب آن ضرب ديگري نمي توان قرار داد.
ب) ذكر شور : نام پاك معصومين (عليهم السلام) كه در پايان سبك شور توسط مداح و مستمع بدون وقفه و پشت سر هم تكرار مي شود.مانند؛ حسين حسين، ابالفضل،و...
ج) سبك شور: سبكهاي سينه زني كه در انتهاي سينه زني ها با ضرب شور خوانده مي شوند و منظور ما از شور در محافل سينه زني همين سبك شور است كه به نوعي دو عنوان ديگر را در دل خود دارد.
همان گونه که از كلمه «شور» برداشت مي شود، نوعي سينه زني ، همراه با شور و هيجان و التهاب زياد است که ناشي از ريتم تند و جانسوز بودن آن ميباشد. اين گونه عزاداري معمولاً مناسب هرگونه مجلسي اعم از بزرگ، کوچک، هفتگي، دعا و زيارت و... ميباشد. و چون احتياج آن چناني به مياندار، صف آرايي کردن و ... ندارد، هر کس ميتواند در آن شرکت نمايد. به همين دليل جايگاه بيشتري در مراسمات پيدا كرده است.
آموزش_مداحی
↙️↙️↙️↙️↙️↙️↙️↙️
💠کانال وابرگروه نوای ذاکربن💠