«ايَّاك نَعْبُدُ وَ ايَّاك نَسْتَعينُ» خدايا تنها ترا مى ‏پرستيم و تنها از تو يارى مى ‏جوئيم. «ايّاك نعبد» يعنى فقط بنده تو هستيم نه بنده ديگران. اين جمله دو بُعد دارد: يكى اثباتِ بندگى براى او و ديگرى نفى بندگى براى غير او. نمازگزار در نماز تنها خود را نمى ‏بيند كه به فكر خود باشد، بلكه گويا به نمايندگى از تمام موحّدان سخن مى گويد كه: خدايا! من به تنهايى قابل و لايق نيستم تا عبادتى شايسته داشته باشم و لذا در ميان جمعِ مسلمين آمده‏ام و ما همگى تو را عبادت و بندگى مى ‏كنيم. بنابراين نماز بايد در اصل به جماعت خوانده شود و نماز فرادى‏ در مرحله بعدى قرار دارد. ( تفسیر نماز؛ استاد قرائتی ، ص 109)