غضب‏شدگان و گمراهان كيانند؟ در قرآن، افرادى همانند فرعون و قارون و ابولهب و امّت‏هايى همچون قوم عاد و ثمود و بنى‏اسرائيل، به عنوان غضب‏شدگان معرفى شده‏اند. ما در هر نماز از خدا مى ‏خواهيم كه در اعتقاد و اخلاق و عمل همانند اين افراد و گروهها كه گرفتار قهر و غضب الهى شده‏اند، نباشيم. بنى‏اسرائيل كه داستان زندگى و تمدّن آنها در قرآن آمده است، زمانى بر تمام مردم عصر خويش برترى داشتند كه خداوند مى ‏فرمايد: «فَضَّلْتُكُمْ عَلىَ العالَمينَ» «سوره بقره، آيه 47» شما را بر جهانيان برترى دادم. امّا بعد از اين، به خاطر كردار و رفتار ناشايسته دچار قهر و غضب خداوند شدند كه قرآن مى ‏فرمايد: «وَ باءُو بِغَضَبٍ مِنَ‏اللَّهِ» «سوره بقره، آيه 61» دانشمندانِ يهود، دستورات آسمانى تورات را تحريف كردند: «يُحَرِّفُونَ الْكَلِم» «سوره مائده، آيه 13» تجّار و ثروتمندان آنها به رباخوارى و حرام‏خوارى روى آوردند: «وَاخْذِهِمُ الرِّبا» «سوره نساء، آيه 161» و توده مردم در برابر دعوت به جهاد و مبارزه، به علّت تن‏پرورى و يا ترس، از رفتن به جبهه نبرد سرباز زدند و به موسى گفتند: تو و خدايت به جنگ برويد ما همين جا نشسته‏ايم! «فَاذْهَبْ انْتَ وَ رَبُّكَ فَقاتِلا انَّا هيهُنا قاعِدوُنَ» «سوره مائده، آيه 24» پس در هر نماز از خدا مى ‏خواهيم كه نه اهل تحريف كتاب خدا باشيم، نه اهل رباخوارى و نه اهل فرار از جنگ و جهاد. «ضالّين‏» نه همچون «انعمتَ عَليهم‏» در خط انبيا و صالحان آمده‏اند و نه همچون «المغضوب عليهم‏» در مقابل دين خدا، جبهه‏گيرى و مبارزه‏طلبى مى ‏كنند، بلكه افرادى بى‏تفاوت، بى درد و رفاه‏طلب هستند كه همچون چهارپايان تنها در فكر شكم و شهوت‏اند و كارى به حقّ و باطل ندارند. براى آنها فرقى نمى ‏كند كه پيامبران حاكم باشند يا طاغوت‏ها، مهم آنست كه آنها در رفاه و آسايشِ مادى باشند هر كس كه مى ‏خواهد حكومت كند. اين گروه گمراهند زير راه مشخصى را براى خود برنگزيده‏اند. اين آيه مصداق كامل تولّى و تبرىّ است. ( تفسیر نماز؛ استاد قرائتی ، ص 121)