🔰سه سال فرسایشی ابتدای تحصیل حوزه و راه حلی برای آن ⭕️ سید محمد هاشمی ✅ عموم جوانانی که به حوزه می آیند امید و آرزوهای بلندی دارند، به دنبال شکوه اسلامند، دنبال تحول در علوم انسانی، تحقق تمدن اسلامی، متخلق شدن و شبیه به آقای بهجت شدن و ... اما نظام آموزشی فعلی طلاب را در ابتدای ورود به حوزه و در زمانی که پر از شور و انرژی هستند به مدت سه سال با مجموعه ای از گزاره ها و کتب ادبی مواجه می کند؛ صرف، نحو مقدماتی، هدایه، صمدیه، سیوطی و مغنی (در برخی مدارس کتب دیگر) کتاب هایی هستند که آن جوان پرشورِ با انگیزه باید در طول سه سال با آن ها مواجه شود. به این تعداد اضافه کنید: شرح ابن عقیل و دسوقی، شافیه و ... را که برخی اساتید حکم وجوب بر مطالعه آن می کنند. ✅ استدلال محوری برای چنین برنامه آموزشی با این طول زمان، مقدمه بودن ادبیات در فهم دین و اجتهاد و توانایی ارتباط با متون عربی است. مقدمه ای که کاملا درست و منطقی به نظر می رسد. هیچ کس بدون فهم عمیق از ادبیات عرب نمی تواند دین شناس شود. اکتفا به ترجمه ها هم هر چند دقیق باشند در این مسیر ارزشی نخواهد داشت. ✅ اما این استدلال هرگز این روشِ خاص آموزشی با این طول زمان را ثابت نمی کند، عموم طلاب در این مسیر فرسایش شدیدی را تجربه می کنند، دستشان تا مدتها از معارف کوتاه می ماند، و حتی پس از چند سال تحصیل به هیچ وجه آمادگی هیچ گونه تبلیغ موثری که به درد وضع فعلی جامعه بخورد را پیدا نمی کنند. این اتفاق کم کم باعث ایجاد حسی بسیار خطرناک و بنیان بر افکن می شود و آن «حس ناکارآمدی» است. به نظر می رسد با فرضِ عدم امکان تغییر وضع فعلی آموزشی و با التزام به حفظِ کیفیت یادگیری ادبیات بتوان طراحی دیگری حداقل برای بخشی از طلاب توانمندتر ارائه کرد تا بر اساس آن کار ادبیات (با همین محتوای فعلی) به طور کامل طی #یک_سال به پایان برسد. بر این اساس یک طلبه می تواند با استفاده از تعطیلات پیش از ورود به حوزه و تعطیلات تابستانی سال اول کل این دوره رسمی را طی کند. ⭕️ مرحله اول: بر این اساس داوطلب ورود به حوزه می تواند در تابستانِ پیش از ورود به حوزه به فراگیری توامان صمدیه و هدایه بپردازد، این کار به راحتی با استاد یا با استفاده از جلسات صوتی برخی اساتید مانند مرحوم #مدرس_افغانی ممکن است. ⭕️مرحله دوم: در این مرحله، باید به سیوطی که محوری ترین و از جهاتی مشکل ترین کتاب در این سیر است پرداخت. به نظر می رسد کار سیوطی از مهرماه تا پایان اسفند می تواند به پایان برسد. (عرض کردم این برنامه برای کسانی است که بالاتر از حد متوسط هستند) ⭕️مرحله سوم: در بهار و تابستان نیز، دو بخش مغنی (مفردات و باب رابع) که به صورت رسمی تدریس می شود را می توان فراگرفت. دوره ۶ ماهه برای اینکار زمانی بسیار مناسب است. در این صورت می توان طی یک سال کار ادبیات را به پایان رساند. ✅اما مهمتر از آن مرحله تثبیت ادبیات است؛ یعنی به کار گرفتن ادبیات در تمامی متون عربی موجود و توانایی تجزیه و ترکیب کامل تمام متون ادبی مرسوم و تا حدود زیادی متن قرآن کریم. ⭕️ برای این مرحله به نظر می رسد هر فرد می تواند در کنار مباحثه دروسِ بعد از ادبیات تمام متن آن دروس را تجزیه و ترکیب کند، این اتفاق می تواند در المنطق مظفر، الموجز و اصول فقه و متن لمعه بیفتد. در کنار این کار لازم است یک طلبه به هیچ وجه با ترجمه کتابی که متن عربی آن موجود است کار نکند و فقط بر متون عربی متمرکز باشد. و برای مثال اگر در برنامه خود مطالعه المیزان را گنجانده است بخشی از متن این کتاب را نیز تجزیه و ترکیب کند. و به طور کلی تا پایان دوران تحصیل از هیچ کلمه ای که ترکیب نحوی ان مشخص نیست عبور نکند و همواره به کتب اصلی ادبیات مراجعه داشته باشد. ✏️ اما این نباید تنها برنامه یک طلبه در طول یک سال اول باشد به نظر می رسد، طلبه در سال اول باید کاملا بر کتاب «آشنایی با منطق» شهید مطهری تسلط پیدا کند و دوره اولیه آثار شهید مطهری را نیز کار کرده باشد و اجمالا با برخی متون روایی آشنایی ابتدایی حاصل کند و برخی نقاط از تفسیر المیزان را نیز خوانده باشد. برای این برنامه نیز یادداشت هایی خواهیم نوشت ان شاء الله 💥 مرحله بعد طراحی سال دوم، سوم و چهارم و پنجم تحصیل است که به نظر می رسد در طی آن کل 10 پایه را می توان به اتمام رساند، که پیرامون آن خواهیم نوشت. (البته به شرط داشتن حدود ۳۰۰ روز درسی در سال) پ.ن 1 : این برنامه پیش از این تجربه شده است و کاملا عملیاتی است گرچه ظاهر دشواری داشته باشد. پ.ن 2 : می دانم که برخی سرعت در سیر تحصیلی را مضر می دانند و حتی در صورت امکان به آن توصیه نمی کنند ان شاء الله در باب سرعت تحصیل هم خواهیم نوشت. پ.ن 3: در این نوشته درگیر مسائل مربوط به تحولِ حوزه و منازعات حول آن نمی شویم گرچه نکاتی هم در آن جا وجود دارد. #نقشه_راه_تحصیل #طلبه_تراز_انقلاب_اسلامی @ofoqemobin