📃 گزیده جلسه | سلوک اجتماعی - جلسه پنجم (قسمت دوم) ۴. یک مقدمه راجع به کیفیت دستورهای شریعت - دستورات دین در سه ساحت است. دنیا و آخرت و فوق آخرت؛ یعنی هر چه دین می‌گوید انجام بده، هر سه ساحت را آباد می‌کند. و اگر چیزی را منع می‌کند، هر سه را ویران می‌کند. - منظور ما از دنیا یعنی آنچه در این هفتاد هشتاد سال نیاز داریم برای زندگی معنوی (لذا دنیا به معنی دنیای حیوانی نیست). منظور ما از آخرت یعنی یعنی بهشت و جهنم. منظور ما از فوق آخرت یعنی یعنی توحید و معنویت ناب. ۵. چند مثال از سه ساحتی بودن دستورات شریعت - نماز: بوعلی سینا از قانون دین ابراز تعجب می‌کند و آن اینکه مثلا نماز هر سه ساحت را تامین می‌کند. خود بوعلی می‌داند که قانونگذار هنر کند به فکر دنیاست؛ اما نماز هر سه ساحت را تامین می‌کند. ۱- اصل نماز که برای قرب الی الله و معنویت است. این که معلوم است. ۲- حال نماز برای آخرت است. این هم کلی روایت دارد که اولین سوال از نماز است؛ ان قبلت قبل ما سواها و... . ۳- همین نماز دنیا را هم آباد می‌کند. در حافظه مردم همیشه احترام به قانونگذار و سنت‌گذار باید باشد. یک فایده دنیوی نماز این است که احترام به سنت‌گذار را می‌خواهد دائما در ذهن مردم حفظ کند. - ازدواج: ۱- به لحاظ دنیوی که ازدواج و تشویق به برخی حالات ازدواج معلوم است سامان ویژه‌ای به جامعه می‌دهد. ۲- به لحاظ اخروی کلی روایت راجع به ازدواج داریم که مطلب معلوم است. ۳- اما در مورد اثر فوق اخروی، روایت داریم که «هیچ بنایی نزد خداوند محبوب‌تر از بنای ازدواج نیست.» بنای محبوب نزد خداوند یعنی چیزی که خشنودی خدا را می‌آورد. و این یعنی اثر فوق آخرت. - ای کاش ما در جمهوری اسلامی کمی جلو می‌رفتیم؛ احکام دین را بیشتر اجرا می‌کردیم و آن وقت می‌دیدیم که چه بهشتی می‌شود ساخت. مثل همین اربعین. واقعا بهشت است. بعضی‌ها تعجب می‌کنند. در حالی که بهشت را می‌توان در دنیا ساخت. ۶. آثار و تبعات گناه در هر سه ساحت - دقیقاً نقطه مقابل احکام و واجبات، همین ماجرا برای گناهان هم صادق است. الحمدلله تمدن غرب جلوی چشم ماست و می‌شود نشان داد که عدم پایبندی به احکام دین، چه نتیجه‌ای را دارد؟ مثلا ربا یا تهمت یا غیبت. این‌ها دنیا را هم خراب می‌کنند. حواسمان باشد بخواهیم دنیای‌مان شیرین باشد باید غیبت را ترک کنیم. غیبت با اینکه از یک گناه پنهانی یک نفر خبر می‌دهد، ولی دنیا را خراب می‌کند. در برزخ و آخرت هم مانند خوردن گوشت مرده برادر است و در ساحت سوم هم بدانیم که «کدورت باطن می‌آورد»، آن هم «دوری از خدا» می‌آورد. در ادبیات دینی برخی چیزها را با خدا می بندد. مانند تجری، جرم، عصیان، تعدی، یا مثلا در معارف دینی داریم که کسی اگر شراب بخورد تا چهل روز نمازش قبول نمی‌شود، معنی‌اش این است که راه تقرب را می‌بندد؛ این خیلی معنی دارد، یعنی اثر ساحت سوم. ۷. آیا اصلاً ممکن است شارع حکیم، به یک ساحت بپردازد و به ساحتی دیگر نپردازد؟ - جناب ملاصدرا در کتاب «الشواهد الربوبیة» می‌فرماید که اصلا نفس یک شأن پایین و نازلش بدن است. بدن از پله‌های وجودی انسان است. لذا نمی‌شود به سعادت انسان بپردازد و به جسم او نرسد. و می‌گوید مگر می‌شود کسی بگوید من به سعادت انسان فکر می‌کنم، اما به ساحت بدن فکر نمی‌کنم؟ - اما دنیا را آباد کردن دو نوع است؛ دنیا برای دنیا یا دنیا برای آخرت و تقرب. اینگونه مفهوم توسعه و عدالت و ... متفاوت می‌شود. معنی ندارد دین که برای سعادت انسان آمده، به ساحت بدن توجه نکند. ۸. نسبت دنیا و آخرت چیست؟ آیا می‌توان یکی را آباد کرد و دیگری را نه؟ - آخرت جدای از این دنیا نیست. اساسا انسان با آنچه در دنیا می‌کند خود را می‌سازد. جان خود را می‌سازد. یک اعمالی نیست که انجام می‌دهی و تمام می‌شود. اگر چیزی بگویی، خوب بگویی نور می‌شود، بد بگویی ظلمت. کسی این منطق را بفهمد، برخی از کارهای غربی‌ها جفاست. مگر می‌شود بگویید به دنیایش کار دارم، اما به آخرت نه؟ بلکه بالاترش را می‌گوییم. آخرت ما همین الان حاضر است. - علامه طباطبایی ذیل آیه شریفه «لَقَدْ كُنْتَ فِي غَفْلَةٍ مِنْ هذا فَكَشَفْنا عَنْكَ غِطاءَكَ فَبَصَرُكَ الْيَوْمَ حَدِيدٌ» (22 ق) می‌فرماید: به جان خودم قسم، آخرت هم اکنون حاضر است. لذا کسانی که قوی شدند اگر کسی را ببینند، می‌توانند بگویند او بهشتی است یا جهنمی. ۹. برای مطالعه بیشتر -دو کتاب اتحاد عاقل به معقول حضرت علامه حسن زاده آملی ره که یکی رساله مختصری است و دیگری مفصل و نیز بحث‌های جناب صدرا ذیل بحث ملکات و اتحاد عاقل و معقول را مطالعه کنید. #سلوک_اجتماعی #استاد_یزدان_پناه #گزیده_جلسه 💠 کانال استاد یزدان‌پناه https://eitaa.com/ostad_yazdanpanah