📃 گزیده جلسه | سلوک اجتماعی - جلسه هشتم (قسمت اول)
▫️هشتمین جلسه درس سلوک اجتماعی (فصل اول از معنویت دینی) چهارشنبه ۳ آبان‌ماه ۱۴۰۲ برگزار شده است که خلاصه‌ای از مطالب ایراد شده توسط حضرت استاد یزدان‌پناه به شرح ذیل است؛
✍️
ابتدا به مناسبت وفات
حضرت معصومه سلام‌الله‌علیها، چند جمله‌ای پیرامون شخصیت ایشان
عرض می‌کنیم؛- امام کاظم علیه‌السلام، راجع به ایشان می‌فرمایند: «فداها ابوها». وقتی حجت خدا راجع به یک رعیت این را بفرمایند، نشان از مقام والای اوست. - آنچه در مورد فضیلت زیارت ایشان به ما رسیده است، نشان از ارج و قرب ایشان دارد.
زیارت حضرت معصومه سلام‌الله‌علیها،
برای برخی بسان زیارت حضرت زهرا سلام‌الله‌علیها است
.۱. بنیادهای سلوک اجتماعی - در جلسه گذشته به یک بنیاد پرداختیم و آن این بود که دین هر سه ساحت دنیا، آخرت و فوق آخرت را در نظر می‌گیرد و هر چه می‌گوید این سه ساحت در آن اشباع می‌شود.
- این جلسه می‌خواهیم راجع به بنیاد دوم، که «اندیشه بندگی» است، صحبت کنیم.۲. معنی و اقسام بندگی -
اندیشه بندگی از یک جهت مرکز ثقل کل دستورهای دین است
.- بندگی بر دو قسم است: تکوینی و تشریعی. بندگی تکوینی یعنی خواه ناخواه همه عالم بنده خدا هستند و ذیل سلطه اویند. بندگی تشریعی یعنی فرد با اراده‌اش، مسیر بندگی خداوند را انتخاب می‌کند. -
در
بندگی تکوینی
کار از دستخدا در نمی‌رود. شیطان و ملک و انسان و کافر و مؤمن عبد خدایند: «إن كُلُّ مَن فِي ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَٱلأَرۡضِ إِلَّآ ءَاتِي ٱلرَّحمنِ عَبدا» در بندگی تکوینی، طوعاً او کُرهاً همه بنده خدایند. عالم را طوری چیده که همه بنده‌اند. ملائکه عباد مکرمون هستند. شیاطین بنده‌اند. بت هم بنده است که خود در آخرت به خدا می‌گوید من که نخواستم این‌ها این‌گونه کنند. - خود شیاطین نقش‌شان قابل بحث است. شیطان پارس می‌کند؛ اما موجب می‌شود مؤمن التجاء کند که برسد به خدا. این نقش شیطان است. نقش دیگرش این است که کافر به درگاه خدا نرسد، چون هر ناشُسته‌رویی شایسته این درگاه نیست. یعنی حتی نقش شیطان در سلطه الهی و در نظام احسن الهی است. بایزید بسطامی که به عوالم بالا رفت و هیجده هزار عالم برایش کشف شد، دید خیلی آن عوالم کم رفت و آمد است. جواب آمد که هر ناشسته‌رویی، شایسته این بارگاه نیست. - شیطان ولو شیطنت کند، از حول و قوه الهی خارج نمی‌شود. شیاطین اراده دارند اما این‌گونه نیست که هر کاری بخواهند بتوانند انجام دهند. اراده‌شان کاملا ذیل اراده خداست. مثالی می‌زنم ولی خیلی سخت نگیرید که دستشوییِ ساختمان، از دست مهندس در نرفته است. آن هم باید باشد. - بندگی تشریعی یا ارادی یا سلوکی، یعنی اینکه، خداوند می‌فرماید شما که در نهادتان بنده هستید، در ساحت اراده هم بیایید و من را بندگی کنید و خاضع من باشید و عاشق من باشید. یعنی در دو راهی اگر شیطان، القائی کرد همراهی نکنید. در سوره یس می فرماید «وَأَنِ ٱعبُدُونِي هَٰذَا صِرَٰط مُّستَقِيم». یا در سوره حمد دارد که «ایاک نعبد و ایاک نستعین». برخی از این اعبدونی، عبادت را برداشت می‌کنند؛ در حالی که این اعبدونی یعنی اطاعت. پرستش به معنی اطاعت است. ادبیات قرآنی را نگاه کنیم. تبعیت از خدا، یعنی عبد خدا بودن و تبعیت از طاغوت، یعنی عَبَدَ الطاغوت.
به تعبیر علامه طباطبایی ره، بندگی خود را در مقام بندگی قرار دادن با اراده خود است و این ساحتی دون ساحتی ندارد
.۳. بندگی تشریعی در هر سه ساحت - اولین چیزی که به ذهن می‌رسد این است که بندگی در همه ساحت‌هاست. اگر یک ساحت باشد، احساس تناقض می‌کنیم. یعنی چه که در خانه بندگی کنیم، در جامعه نه؟ مگر می‌شود خدا بگوید در جامعه این کار را نکن، ولی من بکنم و بگویم بنده خدایم؟ آن کسی که می‌گوید دین شخصی است، روح اندیشه اسلامی را در بندگی درک نکرده است. آیةالکرسی را ببینیم؛ به دوگانه خدا و طاغوت توجه کنیم! فقط به همین فکر کنیم که ما چند درصد زندگی‌مان بیرون و در اجتماع است و چند درصد فردی و خلوت؟ به جز دو سه ساعت روز، باقی با نظامات اجتماعی سر و کار داریم؛ مگر می‌شود، دین این ساحت را رها کند؟ مگر می‌شود کسی بگوید من بنده خدایم، اما نه در اجتماع. #سلوک_اجتماعی #استاد_یزدان_پناه #گزیده_جلسه 💠 کانال استاد یزدان‌پناه https://eitaa.com/ostad_yazdanpanah