💢 رجال 💠 ابن بطه [1] عن ابن بطّة : شیخ در فهرست اصلا اسم ابن بطه را نبرده است. اما نجاشی درباره او گفته است: في فهرست ما رواه‏ غلط كثير.[1] یکی از نسخه های معروف آن در بغداد نسخه ابوالمفضل است. در مباحث فهرستی دو امر اهمیت دارد: یک: خود کتاب، دو: نسخه کتاب. عنوان «غلط» که نجاشی گفته است دو معنا دارد: یکی اینکه کتاب غلط معنوی دارد، مطلبی اشتباه دارد، مثلا می گوید فلانی از اصحاب الرضا (ع) است ولی نیست. دو اینکه غلط لفظی دارد؛ مثلا نوشته: احمد بن حسین ولی غلط است باید احمد بن حسن باشد. مشکل دیگری هم تصور دارد که از لحاظ فنی خارج است. مرحوم شیخ وقتی بغداد آمد ابوالمفضل شیبانی فوت کرده بوده است، او شخصیت معروف و فنی بوده است. رحله در حدیث داشته است به شام و ایران و کوفه و.. محدث بزرگی است و اهل سنت هم تضعیفش کرده اند. نجاشی در زمان او 13 سالش بوده است. مرسوم بوده است که از شیخ اجازه می گرفتند برای پسر کوچکشان، او می گوید از او اجازه دارم ولی نقل نمی کنم چون شنیدم ضعیف است. در قرن 5 در بغداد یکی از نقاط اختلاف شیخ با نجاشی همین است. نجاشی جایی که توسط ابوالمفضل نقل می کند می گوید: قال ابوالمفضل .. در چند مورد هم می گوید: قال ابن بطه .. لذا مرحوم نجاشی نسبت به فهرست ابن بطه سه حالت دارد: در یک حالت قبول می کند. در یک حالت حسن است و در یک حالت از آنهم پایین تر است. درحالتی که قبول می کند دو واسطه از اجلا را می آورد. در حالت میانه می گوید: قال ابوالمفصل قال ابن بطه. در حالتی که صریح تر است می گوید: قال ابن بطه. ولی شیخ می گوید: أخبرنا جماعة، عن أبي المفضّل، عن ابن بطّة یعنی همان نسخه که نجاشی قبول نمی کند ایشان اعتماد می کند. مراد ما «غلط» بودن مصدر شیخ است نه اینکه شیخ اشتباه کرده است. نسخه شیخ غلط داشته است که همان نسخه ابوالمفضل است. نسخه ابن بطه را داریم که صحیح است این در آن نیست. معروف است که علما تا 200 سال مقلد مرحوم شیخ طوسی بوده اند، ولی صحیح این است که تا کنون مقلد او هستند! مثلا شیخ از کتاب ابن بطه نقل کرده است و آقایان هم نقل کرده اند. [1] . رجال النجاشي، ص: 373 1019 محمد بن جعفر بن أحمد بن بطة المؤدب، أبو جعفر القمي، كان كبير المنزلة بقم، كثير الأدب و الفضل‏ و العلم (العلم و الفضل)، يتساهل في الحديث، و يعلق الأسانيد بالإجازات، و في فهرست ما رواه‏ غلط كثير. و قال ابن الوليد كان محمد بن جعفر بن بطة ضعيفا مخلطا فيما يسنده. له كتب، منها: كتاب الواحد، كتاب الإثنين، كتاب الثلاثة، كتاب الأربعة، كتاب الخمسة، كتاب الستة، كتاب السبعة، كتاب الثمانية، كتاب التسعة، كتاب العشرة فصاعدا، كتاب العشرين فصاعدا، كتاب الثلاثين فصاعدا، كتاب الأربعين فصاعدا، كتاب قرب الإسناد، كتاب تفسير أسماء الله [تعالى‏] و ما يدعى به وصفه أبو العباس بن نوح و قال: هو كتاب حسن كثير الغريب سديد. أخبرنا أبو العباس أحمد بن علي بن نوح قال: حدثنا الحسن بن حمزة العلوي الطبري عنه بكتبه. و قال أبو المفضل محمد بن عبد الله بن المطلب: حدثنا محمد بن جعفر بن بطة، و قرأنا عليه، و أجازنا ببغداد في النوبختية و قد سكنها. 🔸فهرست اسامی 🏠http://www.ostadmadadi.ir/persian/book/11527/8709/ 🏠@ostadmadadi