🌀 مقاله: واژۀ قرآنی اَصْنام: خوانش سطور ناخواندۀ مفسران با روی‌کرد ریشه‌شناسی 🔹دربارۀ معنای واژۀ قرآنی اصنام و ترجمه‌اش به بُت بدیهی‌انگاری وجود دارد. بااین‌حال، کاوش دربارۀ ریشه و خاستگاه این واژه و مؤلفه‌های معنایی و جایگاه آن در بافت فرهنگی عصر نزول ضروری به نظر می‌رسد. مطالعۀ کنونی برای تحقق این هدف صورت می‌گیرد. از نظر روش‌شناسی، در این پژوهش از روش‌های زبانشناسی تاریخی ـ با تمرکز بر ریشه‌شناسی سامی و سومری ـ و در جهاتی از مطالعه از تحلیل متنیِ قرآن کریم استفاده شده است. به عنوان نتیجه بحث می‌توان گفت که در سابقه زبان‌های سامی واژه صنم به ریشه ص‌ل‌م بازمی‌گردد که با معنایی نزدیک به کاربرد قرآنی مشترک میان بسیاری از آن زبان‌ها ست؛ اما در نهایت، ریشۀ همه این هم‌زادها به واژه‌ای اکدی بازمی‌گردد که در مسیر اشاعۀ خود از طریق آرامی به نَبَطی، و سپس به عربی کهن شمالی راه یافته است. واژۀ مورداشاره در اکدی ریشۀ سامی ندارد و خود از واژه‌ای سومری گرفته شده است؛ واژه‌ای که معنای لغوی و پیشااصطلاحی آن [شیءِ] تراشیده، شکل‌داده‌شده و برساخته است. در زبانِ عربی قرآن تعبیر اَوثان اشاره به بت‌های معمول در جامعۀ مشرکان درون عربستان دارد؛ اما اصنام تداعی‌کنندۀ بت‌هایی ویژه‌تر، با کیفیت چهره‌پردازی‌شده، گاه با ابعاد بزرگ، و گاهی هم ساخته از موادی چون فلز بوده که ساختن‌شان تنها با فناوری و هنرهای موجود در مدنیّت‌های پیرامونی، هم‌چون بین‌النهرین و شام امکان داشته است. 🌀 منبع: مجلۀ پژوهش نامه نقد آراء تفسیری، دوره 5، شماره 9، شهریور 1403، صفحه 214-240 🆔 @ostadpakatchi