🔻
کاوشی در عزاداری تبریزیان | قسمت چهارم: به نشانیِ عَلَم
✍ مهدی نعلبندی
▫️هر هیئت، چندین علم دارد. بیرقها و درفشهایی سیاه که نام هیئت را بر سینه دارند. درفشهایی سه گوش، برای راهنمایی عزاداران به خانهای که هیئت در آنجا برپاست و در برنامه مکتوب هیئت؛ همراه خیابان فلان و کوچه بهمان، نوشته میشود "به نشانی علم" که یعنی علمها را بگیر و بیا تا محلِ هیئت. علمها از چپ و راست خیابان اصلی با فاصلههای دویست متری نصب میشوند تا آستانه کوچه اصلی که دو علم در دو طرف کوچه قرار میگیرد و باز چیدن علمها تا درِ خانهای که بیرق چهار گوش بزرگی با دو دسته بلند بر سر در خانه نصب میشود اسم بیرق بزرگ چهارگوش، «عَلَمِ سر در» است که همه باید از زیر آن رد شوند تا نعلین برکنند و داخل جرگه شوند.
قدیمترها کسانی هم بودند که اطراف علم میایستادند و عزاداران را راهنمایی میکردند به محلِ هیئت. به اینان میگفتند «عَلَم آغاسی»، یعنی بیرقبان، اینان بیشتر زمانی به کار آمدند که پهلویها عزاداری را قدغن کردند و نشد که در کوچهها علم بزنند. عزاداران میرسیدند به بیرقبانان و نشانی هیئت را از علمآغاسی میگرفتند و زمانی هم پیش آمد که همه چیز قدغن شد و مردم سنگ چیدند در کوچهها و خیابانها، یا کاه ریختند در مسیر و عزاداران از چینش سنگها و رد کاه، راه عزاخانهها را یافتند و رفتند و نشستند به گریه برای حسین فاطمه سلامالله علیهما.
تبریز که بزرگتر شد، محلهها جای خود را به شهرکها دادند و هیئتهایی تشکیل شدند که نه در یک محله که در شهر و خانهها میچرخیدند. در سالهای اخیر خانهها هم جای خود را به مساجد دادند تا هیئتیها دست همّت بالا زنند و مساجد را بازسازی کنند و رونق دهند. در این میان بودند و هستند هیئتهایی که در روزهای دفاع از دین و میهن در جبههها شکل گرفتند و بانیانش اکنون در قهقهة مستانهشان عند ربّهم یرزقوناند. همه اینها هنوز هستند و خواهند بود. نامی اگر نمیبریم به این سبب است که نامها بسیارند و در این بارگاه، گمنامانند که نامآورترینانند.
ادامه دارد...
#محرم
📖
جامعه شناسی مردم
✅
@Popular_Sociology