#نکات_آیه : با آنكه براى كلمه‌ى «عفو»، چند معنا بیان شده است : حدّ وسط و میانه قبول عذر خطاكار و بخشودن او آسان گرفتن كارها ولى ظاهراً در این آیه، معناى اوّل مراد است. «خُذ العفو» به معناى عفو را تحت اختیار و كنترل خود داشتن و به جا استفاده نمودن است؛ لذا در بعضى موارد باید قاطعانه برخورد كرد؛ «و لاتأخذكم بهما رأفة فى دین اللّه» (393) چنانكه «اعرض عن الجاهلین» به معناى آزاد و رها نمودن جاهلان و دشمنان نیست، بلكه مراد با آنان نبودن و میل به آنان نداشتن است؛ امّا گاهى موعظه، تذكّر و یا برخورد با آنان لازم است. «فاعرض عنهم و عظهم» (394) این آیه با تمام سادگى و فشردگى، همه‌ى اصول اخلاقى را در بر دارد. هم اخلاق فردى «عفو» هم اخلاق اجتماعى «وأمر بالعُرف» هم با دوست «عفو» هم با دشمن «أعرض» هم زبانى «وأمر» هم عملى «أعرض» هم مثبت «خُذ» هم منفى «أعرض» هم براى رهبر هم براى امّت هم براى آن زمان و هم براى این زمان. چنانكه امام صادق علیه السلام فرمودند : در قرآن آیه‌اى جامع‌تر از این آیه در مكارم‌الاخلاق نیست. (395) #ادامه ⓙⓞⓘⓝ eitaa.com/qafodin