#ادامه :
عهد دو گونه است:
عهدو پیمانى كه مردم با یكدیگر مىبندند و باید به آن وفادار باشند.
و عهد و پیمانى كه خداوند براى رهبرى یک جامعه، بر عهدهى پیامبر یا امام قرار مىدهد كه این عهد مقام الهى است.
«لا ینال عهدى الظالمین»
بخشى از پیمانهاى الهى كه این آیه بر آن تأكید مىكند، همان پیمانهاى فطرى است كه خداوند در نهاد همه افراد بشر قرار داده است.
چنانكه حضرت على علیه السلام
فلسفهى نبوّت را شكوفا نمودنِ پیمان فطرى مىداند.
«و واتر الیهم انبیائه لیستأدوهم میثاق فطرته»
سؤال:
عهد خداوند چیست؟
پاسخ:
از جمله «لا ینال عهدى الظالمین» استفاده مىشود كه رهبرى آسمانى، عهد خداوند است
و از روایات نیز استفاده مىشود كه
نماز، عهد خداوند است.
هرگونه تعهّدى كه انسان بین خود و خدا داشته باشد، عهد الهى است.
ⓙⓞⓘⓝ eitaa.com/qafodin
#ادامه #نکات_آیه :
جسم انسان در حكم یک اتومبیل و روح در حكم رانندهى آن است؛
-گاهى هم ماشین روشن است و هم راننده پشت فرمان، كه این حالت بیدارى است.
-گاهى ماشین روشن است ولى راننده پیاده مىشود و مىرود ..
كه این حالت خواب است.
زیرا قلب و معده و كلیه كار مىكنند ولى روح جدا مىشود و به بَدَنى مشابه ملحق شده و به اطراف مى رود.
این همان بدنى است كه ما در رؤیاهاى خود با آن سیر و سفر مىكنیم ..
و #قالب_مثالى نام گذارى شده.
به قدرى سبُک و چابک است كه بدون واسطه مىتواند در آسمان ها پرواز ..
و در اقیانوس ها شنا و در یک لحظه به اطراف دنیا برود.
گاهى هم ماشین خاموش و هم راننده جدا مىشود كه این حالت مرگ است.
در سخنان پیشوایان دینى نیز مرگ و قیامت،
به خواب و بیدارى مثال زده شده است.
در حدیث مى خوانیم:
«كما تنومون تموتون»
همانگونه كه مىخوابید میمیرید؛
و همانگونه كه بیدار مىشوید زنده مىگردید.
لقمانِ حكیم به فرزندش مىگفت:
اگر قدرت داشتى خواب و بیدارى را از خود دور كنى ..
خواهى توانست مرگ و معاد را هم از خود دور نمایى!
بحار، ج 6
ⓙⓞⓘⓝ eitaa.com/qafodin
#ادامه
اخوّت و برادرى
از امتیازات اسلام آن است كه اصلاحات را از ریشه شروع مىكند.
مثلا مىفرماید :
«اِنّ العِزّة لِلّه جَمیعاً»
تمام عزّت براى خداست؛
چرا به خاطر كسب عزّت به سراغ این و آن مىروید؟
یا مىفرماید :
«انّ القوّة لِلّه جَمیعاً»
تمام قدرتها از اوست؛
چرا هر ساعتى دور یک نفر مىچرخید!؟
در این آیه نیز مىفرماید :
همهى مؤمنان با یكدیگر برادرند؛
بعد مىفرماید :
اكنون كه همه برادر هستید، قهر و جدال چرا؟
همه با هم دوست باشید.
بنابراین براى اصلاح رفتار فرد و جامعه باید مبناى فكرى و اعتقادى آنان را اصلاح كرد.
طرح برادرى واُخوّت و بكارگیرى این واژه، از ابتكارات اسلام است.
در صدر اسلام #پیامبرصلىاللهعلیهوآله به همراه هفتصدوچهل نفر در منطقهى «نخیله» حضور داشتند كه جبرئیل نازل شد و فرمود :
خداوند میان فرشتگان عقد برادرى بسته است، حضرت نیز میان اصحابش عقد اُخوّت بست؛
و هركس با كسى برادر مىشد ..
ⓙⓞⓘⓝ eitaa.com/qafodin
#ادامه #نکات_آیه :
امام حسین علیه السلام فرمودند :
«انّ اللّه ما خلق العباد الاّ لیعرفوه فاذا عرفوه عبدوه فاذا عبدوه استغنوا بعبادته عن عبادة من سواه»
خداوند متعال بندگانش را نیافریده است مگر براى اینكه او را بشناسند؛
آن گاه كه او را شناختند، عبادتش كنند؛
و چون خدا را عبادت كردند، با پرستش و عبادت او از پرستش غیر او بى نیاز شوند. [124]
حضرت امیرالمؤمنین على علیه السلام فرمودند :
«الدّنیا خُلقت لغیرها ولم تخلق لنفسها» [125] دنیا براى دیگرى آفریده شده و براى خود آفریده نشده است.
(دنیا وسیله اى است براى رسیدن به آخرت)
آرى، كسانى كه تمامِ اهداف خود را در درون دنیا جستجو مىكنند، زمینگرا و زمینگیر مىشوند.
چنانكه در آیه ى 176 سوره اعراف آمده است:
«اخلد الى الارض»
هر دَم از عمر گرامى هست گنج بى بدل
مىرود گنجى چنین هرلحظه بر باد آه آه
120) ذاریات، 56
121) ملك، 2
122) هود، 119
123) غررالحكم
124) بحار، ج 5، ص 312
125) نهج البلاغه، حكمت 463
ⓙⓞⓘⓝ eitaa.com/qafodin
#نکات_آیه :
این آیه به همین صورت، علاوه بر این سوره در دو سورهى دیگر نیز آمده است :
سورهى فتح، آیهى 28 و سورهى صفّ، آیهى 9.
گرچه اسلام از نظر منطق و استدلال همیشه پیروز بوده است، امّا این آیه، غلبهى ظاهرى و وعدهى حاكمیّت اسلام بر جهان را بیان مىكند.
چنانكه در آیات دیگرى نیز «ظَهَر» به معناى استیلا یافتن آمده است، مثل :
«اِن یظهروا علیكم یرجموكم» [49]
اگر بر شما غالب شوند، سنگسارتان مىكنند.
و دربارهى كفّار آمده است :
«اِن یظهروا علیكم لایرقبوا فیكم اِلاًّ و لاذمّةً» [50]
اگر بر شما غالب شوند، هیچ عهد و پیمانى را مراعات نمىكنند.
از یک سو این آیه تاكنون تحقّق نیافته است؛
و از سویى دیگر خداوند وعدهى حاكمیّت كلّى اسلام را داده و وعدهاش دروغ نیست؛
در نتیجه همانگونه كه در روایات بسیارى آمده است، این آیه به ظهور حضرت مهدى علیه السلام اشاره دارد.
مسألهى #حضرت_مهدى_علیه_السلام و قیام جهانى او، در روایات بسیارى از طریق شیعه و اهل سنّت آمده؛
و در اغلب كتب حدیثى عامّه نیز مطرح شده؛
و از مسلّمات اعتقادى مسلمانان است.
هرچند برخى از جمله وهابیّت به دروغ این عقیده را مخصوص شیعه دانستهاند. [51]
امام باقرعلیه السلام فرمودند :
زمانى خواهد آمد كه هیچكس باقى نخواهد ماند، مگر اینكه به رسالت حضرت محمّدصلى الله علیه وآله اقرار خواهد كرد. [52]
#ادامه
ⓙⓞⓘⓝ eitaa.com/qafodin
#نکات_آیه :
#ادامه
در مورد حاكمیّت دین در سراسر گیتى، احادیث بسیارى است؛
از جمله از #حضرت_امیرالمؤمنین_على_علیه_السلام روایت شده است كه در #زمان_ظهور_امام_زمان_علیه_السلام، هیچ خانهاى و هیچ قریهاى نخواهد بود، مگر آنكه اسلام وارد آن خواهد شد، چه بخواهند، چه نخواهند.
و صداى اذان هر صبح و شام در هر قریهاى شنیده خواهد شد. [53]
49) كهف، 20
50) توبه، 8
51) منتخب الأثر
52) تفسیر نورالثقلین
53) تفسیر صافى
ⓙⓞⓘⓝ eitaa.com/qafodin
#نکات_آیه :
با آنكه براى كلمهى «عفو»، چند معنا بیان شده است :
حدّ وسط و میانه
قبول عذر خطاكار و بخشودن او
آسان گرفتن كارها
ولى ظاهراً در این آیه، معناى اوّل مراد است.
«خُذ العفو»
به معناى عفو را تحت اختیار و كنترل خود داشتن و به جا استفاده نمودن است؛
لذا در بعضى موارد باید قاطعانه برخورد كرد؛
«و لاتأخذكم بهما رأفة فى دین اللّه» (393)
چنانكه «اعرض عن الجاهلین» به معناى آزاد و رها نمودن جاهلان و دشمنان نیست، بلكه مراد با آنان نبودن و میل به آنان نداشتن است؛
امّا گاهى موعظه، تذكّر و یا برخورد با آنان لازم است.
«فاعرض عنهم و عظهم» (394)
این آیه با تمام سادگى و فشردگى، همهى اصول اخلاقى را در بر دارد.
هم اخلاق فردى «عفو»
هم اخلاق اجتماعى «وأمر بالعُرف»
هم با دوست «عفو»
هم با دشمن «أعرض»
هم زبانى «وأمر»
هم عملى «أعرض»
هم مثبت «خُذ»
هم منفى «أعرض»
هم براى رهبر
هم براى امّت
هم براى آن زمان
و هم براى این زمان.
چنانكه امام صادق علیه السلام فرمودند :
در قرآن آیهاى جامعتر از این آیه در مكارمالاخلاق نیست. (395)
#ادامه
ⓙⓞⓘⓝ eitaa.com/qafodin
#ادامه :
البتّه شكّى نیست كه عفو، در مسائل شخصى است، نه در حقّ النّاس و بیت المال.
وقتى این آیه نازل شد، پیامبر صلى الله علیه وآله از جبرئیل توضیح و شیوهى عمل به این آیه را درخواست كرد.
جبرئیل پیام آورد كه :
«تَعفُو عمّن ظلمك، تُعطى مَن حَرمك، تَصِل مَن قطعك» (396)
از كسىكه به تو ظلم كرده درگذر!
به كسىكه تو را محروم كرده عطا كن؛
و با كسىكه با تو قطع رابطه كرده، ارتباط برقرار كن.
سراسر این سوره، دعوت به اعتدال است؛
با تعابیر گوناگون.
اعتدال در حقوق (آیه 29)
در مصرف (آیه 31)
در زینت (آیه 32)
در عبادت (آیه 56)
در خانه سازى (آیه 74)
در اقتصاد (آیه 85)
و نسبت به شیوهى اجراى حقّ و عدالت
در امّتِ حضرت موسى علیه السلام و امّت حضرت محمّد #صلىاللهعلیهوآله در آیات 157 و181 نكات ارزشمندى آمده است.
393) نور 2
394) نساء 63
395) تفسیر فرقان
396) تفسیر مجمع البیان/بحار، ج 75ص 114
ⓙⓞⓘⓝ eitaa.com/qafodin
#ادامه #نکات_آیه :
صبر و مقاومت، كلید تمام عبادات است.
فرشتگان به اهل بهشت سلام مىكنند؛
امّا نه به خاطر نماز و حج و زكات ..
بلكه به خاطر مقاومت و پایدارى آنها؛
«سلام علیكم بما صبرتم»
چون اگر مقاومت نباشد، نماز و جهاد و حج و زكات نیز وجود نخواهد داشت.
حتّى شرط رسیدن به مقام هدایت و رهبرى الهى، صبر است؛
«جعلنا منهم ائمّةً یهدون بأمرنا لمّا صبروا»
خاطره شاعرى به نام نجاشى، كه یكى از دوستداران حضرت امیرالمؤمنین على علیهالسلام بود، در ماه رمضان شراب خورد.
به دستور امام، هشتاد ضربه تازیانه به او زدند و بیست ضربه نیز به خاطر ارتكاب گناه در ماه رمضان اضافه زدند.
او ناراحت شد و به معاویه پیوست و علیه حضرت شعر گفت!
اطرافیانِ نجاشى كه قبیلهاى مهم در كوفه بودند از امیرالمؤمنین علیه السلام گلایه كردند كه چرا یاران خود را نگه نمىدارد؟!
طارق بن عبداللّه رئیس آنها با ناراحتى به امام گفت :
شما چرا بین دوست و بیگانه تفاوت قائل نمىشوید؟
شخصى همانند نجاشى نباید شلاّق بخورد، ما این گونه رفتار را تحمّل نمىكنیم.
امام در جواب او این آیه را تلاوت فرمود :
«و انّها لكبیرة الاّ على الخاشعین»
طارق نیز به معاویه پیوست.
_ بنابراین گرچه آیه درباره نماز است،
ولى در موارد مشابه میتوان از آیات قرآن استمداد كرد.
ⓙⓞⓘⓝ eitaa.com/qafodin
#ادامه
#پیام_های_آیه :
- تحمّل سختى در راه انجام وظیفه، سرچشمهى پیدایش #حقوق فوقالعاده است.
كسانىكه با وجود ضعف و خستگى بار مسئولیّتى را بر دوش مىكشند، حقّ بیشترى بر انسان دارند.
«وهناً على وهن»
- سپاسگزارى از والدین، از جایگاه والایى نزد خداوند برخوردار است.
«ان اشكر لى و لوالدیك»
بعد از شكر خداوند، تشّكر از والدین مطرح است.
- سرانجام همهى ما به سوى خداست، پس از ناسپاسى نسبت به والدین بترسیم.
«الىّ المصیر»
- ایمان به رستاخیز، انگیزهى عمل صالح از جمله احسان به والدین است.
«الىّ المصیر»
- حقِّ خداوند، بر حقّ والدین مقدّم است.
«ان اشكر لى و لوالدیك»
تشكّر و احسان به والدین، ما را از خداوند غافل نكند.
j๑ïท➺eitaa.com/qafodin🌱
#ادامه #نکات_آیه :
🔻به معبودها نسبت ندهید.
چنانكه قرآن مىفرماید :
«لا ینفعكم شیئاً و لا یضرّكم»(69)
این بتها هیچ سود و زیانى به شما نمىرسانند.
🔻به جنسیّت و مرد و زن بودن نسبت ندهید.
زیرا قرآن مىفرماید :
«مَن عمل صالحاً»(70)
یعنى اصل عمل است، از هركس كه صورت پذیرد.
🔻به شیطان نسبت ندهید.
چنانكه شیطان مىگوید :
مرا مقصّر ندانید و ملامت نكنید، بلكه خودتان را سرزنش كنید؛
«دعوتكم فاستجبتم»(71)
این شما هستید كه دعوت مرا با آزادى و آگاهى پذیرفتید.
🔻به رفیق نسبت ندهید.
چنانكه در قیامت منحرفان رو به یكدیگر كرده و مىگویند :
شما بودید كه با سوگند و قدرت (بعنوانخیروصلاح) به سراغ ما مىآمدید، ولى آنان پاسخ مىدهند :
«بل لم تكونوا مؤمنین»(72)
بلكه خود شما اهل ایمان نبودید و ایمان نیاوردید.
j๑ïท➺eitaa.com/qafodin🌱
#ادامه #نکات_آیه :
جهاد، گاهى با جان است كه در آیه قبل مطرح شد و گاهى با مال است كه در این آیه مطرح شده است.
كلمه «كثیر» در كنار كلمه «اضعاف»، نشانهى پاداش بسیار زیاد است.
و جمله «یضاعفه» بجاى «یضعفه» رمز مبالغه و ازدیاد است.
تعبیرِ قرض به خداوند، نشاندهنده آنست كه پاداش قرضالحسنه بر عهده خداوند است.
بجاى فرمان به قرض دادن، سؤال مىكند كه كیست كه به خداوند قرض دهد، تا مردم احساس اكراه و اجبار در خود نكنند، بلكه با میل و رغبت و تشویق، به دیگران قرض دهند.
از آنجا كه انسان غریزه منفعتطلبى دارد، لذا خداوند براى تحریک انسان، از این غریزه استفاده كرده و مىفرماید :
«فیضاعفه اضعافاً»
بجاى «قرض به مردم» فرمود :
«به خداوند قرض دهید»
تا فقرا احساس كنند خداوند خودش را به جاى آنان گذاشته و احساس ضعف و ذلّت نكنند.
با اینكه وجود ما و هرچه داریم از خداوند است، امّا خداوند گاهى خود را مشترى و گاهى قرضگیرنده معرفى مىكند؛
تا ما را به این كار تشویق نماید.
حضرت امیرالمؤمنین على علیهالسلام فرمودند :
جنود آسمانها و زمین از آن خداست،
پس آیه قرض براى آزمایش شماست.
امام كاظم علیهالسلام فرمود :
از مصادیق قرض به خداوند، كمک مالى به امام معصوم است.
j๑ïท➺eitaa.com/qafodin🌱
#ادامه #نکات_آیه :
سیماى لقمان حكیم
در تفسیر المیزان بحثى دربارهى جناب لقمان آمده است كه بخشى از آن را نقل مىكنیم :
پیامبر اكرم صلىاللهعلیهوآله فرمودند :
لقمان، پیامبر نبود، ولى بندهاى بود كه بسیار فكر مىكرد و به خداوند ایمان واقعى داشت.
خدا را دوست داشت و خداوند نیز او را دوست مىداشت و به او حكمت عطا كرد.
امام صادق علیهالسلام مىفرمایند :
لقمان، حكمت را به خاطر مال و جمال و فامیل دریافت نكرده بود؛
بلكه او مردى پرهیزكار، تیزبین، باحیا و دلسوز بود.
اگر دو نفر با هم درگیر مىشدند و خصومتى پیدا مىكردند، میان آنها آشتى برقرار مىكرد.
لقمان با دانشمندان زیاد مىنشست.
او با هواى نفس خود مبارزه مىكرد و ..
او داراى عمرى طولانى، معاصر حضرت داود و از بستگان حضرت ایّوب بود.
او میان حكیم شدن یا حاكم شدن مخیّر شد و حكمت را انتخاب كرد.
از لقمان پرسیدند :
چگونه به این مقام رسیدى؟
گفت:
«به خاطر امانت دارى، صداقت و سكوت دربارهى آنچه به من مربوط نبود».
امام صادق علیهالسلام فرمودند :
«لقمان نسبت به رهبر آسمانىِ زمان خود معرفت داشت».
گرچه خداوند به او كتاب آسمانى نداد، ولى همتاى آن یعنى حكمت را به او آموخت.
روزى مولاى لقمان از او خواست تا بهترین عضو گوسفند را برایش بیاورد.
لقمان زبان گوسفند را آورد.
روز دیگر گفت : بدترین عضو آن را بیاور.
لقمان باز هم زبان گوسفند را آورد.
چون مولایش دلیل این كار را پرسید، لقمان گفت :
اگر زبان در راه حقّ حركت كند و سخن بگوید، بهترین عضو بدن است وگرنه بدترین عضو خواهد بود.
در عظمت لقمان همین بس كه خدا و رسول او و امامان معصوم علیهم السلام پندهاى او را دوست داشتند.
j๑ïท➺eitaa.com/qafodin🌱
#ادامه #نکات_آیه :
امتیازات تجارت با خدا
- آنچه از سرمایه داریم ..
(سلامتى، علم، عمر، آبرو، مال و ..)
از اوست؛
پس به خود او بفروشیم.
آرى، اگر فرزندى زمین و مصالح و پولى از پدر گرفت و منزلى ساخت بعد افرادى خریدار منزلش شدند كه یكى از آنان همان پدر بود، عقل و وجدان مىگوید خانه را به پدر بفروشد، زیرا خود فرزند و تمام دارایىهایش از اوست و فروش به بیگانه جوانمردى نیست.
- خداوند به بهاى بهشت ابدى مىخرد؛
ولى دیگران هر چه بخرند، ضرر و خسارت است؛
چون ارزان مىخرند و زودگذر است.
- خداوند كم را مىپذیرد؛
«فمَن یَعمل مثقال ذرّة»
ولى دیگران كم را نمىپذیرند.
- خداوند، از روى عفو و اغماض، عیب جنس را مىپوشاند و با همان نواقص مىخرد.
در دعاى بعد از نماز مىخوانیم :
خداوندا!
اگر در ركوع و سجود نمازم خلل و نقصى است نادیده بگیر و نمازم را قبول فرما.
در دعاى ماه رجب مىخوانیم :
«خاب الوافدون على غیرك و خسر المتعرّضون الاّ لك»(577)
یعنى باختند كسانى كه در خانه غیر تو آمدند و خسارت كردند كسانى كه به سراغ دیگران رفتند.
573) تفسیر اطیب البیان
574) فاطر، 29
575) اعراف، 170
576) عنكبوت، 45
577) مفاتیح الجنان
j๑ïท➺eitaa.com/qafodin🌱
#ادامه #پیام_های_آیه :
- مورد انفاق، تنها مال نیست بلكه از علم و آبرو و قدرت نیز باید به مردم كمک كرد.
«ممّا رزقناهم»
- انفاق، هم سرى باشد هم آشكارا.
(در انفاق پنهان، خلوص آدمى رشد مىكند و در انفاق آشكار، مردم تشویق مىشوند.)
«سرّاً و علانیة»
البتّه انفاق مخفیانه برترى دارد، لذا نام آن قبل از انفاق علنى برده شده است.
«سرّاً و علانیة»
- امید به رستگارى، باید با فكر و عمل و انفاق همراه باشد وگرنه امید بدون كار، پندارى بیش است.
«یتلون، اقاموا، انفقوا، یرجون»
- با داشتن علم و خشیت الهى(كه در آیه قبل بود)
و با تلاوت قرآن
و اقامه نماز
و كمک به محرومان،
باز هم خود را مستحقّ ندانید، تنها امیدوار باشید.
«یرجون»
- در معامله با خدا، حتّى یک درصد زیان نیست.
«تجارة لن تبور»
- گمان نكنید با انفاق، مال شما تمام مىشود.
«تجارة لن تبور»
- در فرهنگ اسلام،
دنیا بازار است و انسان فروشنده
و نعمات الهى، سرمایه
و انتخاب مشترى با انسان است.
او مىتواند با خدا معامله كند و مىتواند غیر خدا را انتخاب كند.
j๑ïท➺eitaa.com/qafodin🌱