معرفی اجمالی آیت الله سید محمد خلیل قوام فرزند آقا سید محمود قوام الشریعه امام جمعه اواخر دوره قاجاریه شهداد و نوه ارشد آقا سید احمد قوام متولد سال 1301و متوفی به سال 1368هجری شمسی که تا سال1339در شهداد می زیسته است وی دارای درجه اجتهاد از علما نجف آیت الله سید محمود شاهرودی و آیت الله اصتهباناتی بوده است وی پس از شهادت شهید نواب صفوی به دعوت یاران ایشان برای مبارزه علیه رژیم ستم شاهی به تهران مهاجرت نمود .آقای عبد خدایی ایشان را از اعضای واقعی گروه فدائیان اسلام می دانستند از روحیه طاغوت ستیزی این سید جلیل القدر همین بس که بر خلاف القاب عناوینی همچون نظام السلطنه و.... که خوشایند سلاطین بوده است اسامی فرزندان پسر خود را با پسوند الدین مزین می نمود و دائما سعی داشت روحیه ظلم ستیزی را به آنان القا نماید او در حالیکه فرزند بزرگش قوام الدین را در دوران کودکی می بوسید و می بویید با لحنی محکم و استوار می گفت «قوام! قیام کن !» فرزند ایشان خانم بهیه السادات می گوید ساواک بارهاآقارا تهدید کرده بود که اگر عکس شاهنشاه رادر محل کار نصب نکنی تبعید وشکنجه خواهی شد اما او این کار را ذلت میدانست وتا آخر زیر بار این امر نرفت وبلاخره به بهانه مشارکت درقتل منصوربه گرمسارتبعیدشد او زمانی که برای مراسم عقد درباریان می رفت چنان با تکبر وابهت گام بر می داشت و با اقتدار لب به بسم الله الرحمن الرحیم و قرائت خطبه عقد می گشود که سکوت تمام مجلس را فرا می گرفت و صمصام الدین فرزند دومش را که در آن زمان جوانی شانزده ساله بود با خود می برد تا دست پرورده های دامن اسلام را به رخ درباریان بکشد این نوجوان که با اکراه وصرفا به خاطر تمکین دستور پدر در این گونه محافل حاضر می شد برای ابراز نفرت از دست دادن با حاضرین در این جلسات که عمدتا محفل شراب و لهو و لعب بود امتناع می ورزید ابهت ، شجاعت بی نظیر و خاطره تکبیرهای غرای عید فطر و قربان آقاسید محمد خلیل شمشیر به دست با قدم هایی استوار درحال حرکت به سمت آستان مقدس امامزاده زید(ع)(محل اقامه نماز )که گویا زمین را می لرزاند و لرزه بر اندام هر شنونده ای می زده است؛ فراموش نشدنی است ایشان پس از مهاجرت درشمال شهر تهران دارای دفتر درجه یک ازدواج و طلاق،اسناد رسمی و گواهی امضا بوده است که طبق قانون آن دوران تنها به کسانی اعطا می گردیده که دارای اجتهاد بوده یا تحصیلات آکادمیک در رشته حقوق داشته باشند. مرحوم آقا سید محمد خلیل قوام علاقه وافر به شهداد داشته است و اشعاری در وصف این شهر از او به یادگار مانده "ساقیا باده بیافشای که در فصل بهار! بوستانی است که مانند ندارد شهداد" همچنین سرو ده هایی درمورد امام خمینی وانقلاب الجزایر از ایشان شنیده شده است . عاقبت روح بلنداین مرد بزرگ در شب جمعه 11/8/69در سن 67سالگی به ملکوت اعلا پیوست پیکر مطهر آقاسید محمد خلیل قوام بنا به وصیت اش توسط فرزندان و تنها برادرش مرحوم سید محمد باقر قوامی(قاضی دادگاه انقلاب اسلامی کرمان ) از تهران به زادگاهش منتقل و در حرم حضرت امام زاده زید (ع)ودر جوار مرقد پدر و جد بزرگوارش آرام گرفت او تمام عمر عزیز خود را در اندیشه تحقق مدینه فاضله اسلامی از طریق نفی طاغوت و برقراری حکومت فضائل و امامت افاضل سپری نمود. هم اکنون فرزند بزرگ ایشان آیت الله سید صمصام الدین قوامی مدیر بنیاد فقهی مدیریت اسلامی ؛ مجتهد و نظریه پرداز طرح اتحاد امامت و امارت سالهاست در مسیر شکل گیری تمدن اسلامی و به دنبال تحقق اندیشه پدر در حال استخراج احکام مدیریتی اسلام از اقیانوس بیکران قرآن و سخنان گهربار اهل بیت عصمت و طهارت می باشد که ان شا الله در یک تلاش بی فقه در راه تولید علم مدیریت اسلامی بر اساس یک چشم انداز ده ساله تا سال 1410حداقل چهل مجتهد مدیر تقدیم به ساحت مقدس امام منتظر حضرت ولیعصر روحی و ارواح العالمین له الفدا خواهد گردید .مرحوم سید محمد خلیل قوام دارای 5فرزند بنام های قوام الدین ،صمصام الدین،حسام الدین،نظام الدین و بهیه السادات و همسر ایشان مرحومه بی بی صغری ناجی از خانواده های اصیل شهر کرمان میباشد این بانوی مجلله در غم از دست دادن فرزند بزرگش که در سال 56در یک حادثه آتش سوزی در کرمان برای نجات هم نوعا نش جان شریف خود را بر کف نهاد سال ها گوشه عزلت گزید و چشم از صفحات قرآن و مفاتیح بر نداشت همسایگانش در تهران به وی لقب حضرت مریم داده بودند این بانوی نجیب زاده کرمانی سرانجام در تاریخ 15/11/86 در شهر تهران چشم از جهان فرو بست و تا بی نهایت پرکشید «طوبی لهم و حسن ماب » یاد و خاطره این زوج بهشتی وفرزندغیورشان سید قوام الدین گرامی و روح بلندشان در اعلی علیین با ائمه اطهار شاد و محشور باد. ✍️ملوک امینی نژاد-پنجشنبه 29/2/1401