💠حكم مشاركت دو يا چند نفر در #قتل_عمدي چيست؟ آيا همه #قصاص و #اعدام ميشوند؟ ⁉با توجه به ايه 45سوره مائده كه تصريح بر #النفس_بالنفس دارد، ايا قصاص همه مشاركت كنندگان در قتل، صحيح است؟ 🛑قسمت سوم: 📖در آیه 45 مائده دو کلمه کلیدی، بسیار مھم قلمداد میگردد. 1⃣ -قصاص: در لغت عرب به معنای عکس العملی اسـت کـه بـا فعـل #مماثلـت و #برابـری داشته باشد، در یکی از قدیمیترین منابع لغت عرب (٣٩٥ ق) چنین آمده، «و ذالک أنّـه یفعـل به مثل فعله بالأول، فکأنّه اقتصّ أثره» (ابن فارس زکریا، ٨٨٢.) در یک منبع مھـم لغـوی دیگـر در معنـای قصـاص (مماثلـت در مجـازات) چنـین آمـده:«القصاص: أن یوقع علی الجانی مثل ما جنی: النفس بالنفس» (حسن الزیات، ٧٤٠.) 🔸در یک حدیث مُعَنعَن و در حکم سلسلة الذھب، امام حسن عسـکری از پـدران بزرگـوار خود و از جد خود علی بن الحسین (علیھم السلام) روایت میکند:قال: «یا أَیھَا الَّذِینَ آمَنُواْ کتِبَ عَلَیکمُ الْقِصَـاصُ فِـی الْقَتْلَـی... » یعنـی: المسـاواة (حرعـاملی٢١٨/١٠) پس با حجیت قول لغوی و تأیید امام، قصاص #مجازات_برابر با جرم، معنی مـی دھـد. 👈 حـال اگر بتوان دهھا ھمدست در قتل یک نفر (مثلاً رجل سیاسی) را به خاطر او قصـاص کـرد، ایـن تعداد از قتل چگونه با قصاص، موازنه دارد؟ و چگونه چنین حکمـی را بـا اطمینـان مـی تـوان مطابق حکم بما انزل االله، قلمداد کرد؟ حال آن که و من لـم یحکـم بمـا انـزل االله فأولئـک ھـم الظالمون (مائده/٤٥) از مسلمات قانون عقوبت است. 2⃣-النفس بالنفس، اگر بپذیریم که میتوان چند نفس که در قتـل مشـارکت داشـتند را بـه خاطر یک نفس اعدام کرد، باید میفرمود: الأنفس بالنفس و حداقل میتوان گفت معلوم نیست مراد آیه این مورد ھم باشد. خود این تردید مصداق بارزی خواھد بود از قاعده ی فقھی متخـذ از حدیث نبوی «إدرؤوا الحدود بالشبھات» (نوری، ١٨/٢٦؛ حرانی، ١٢٨؛ صـدوق، ٤٨١ .) به نظر نویسنده با توجه به آیه «ولکم فی القصاص حیات» در یک جمع جبری بـین إعمـال مجازات قصاص و حیات که حیات محمول و اعم از موضـوع اسـت و ھمـین طـور سیاسـت انقباضی کیفری، مماثلت در کمیت و تعداد، بیشتر مد نظر قرار میگیرد تا مماثلت در وصـف و جنس (کیفیت)، 🔻برخی جرم شناسان معاصر معتقدند که #قصـاص ھمـه شـرکاء بـرخلاف اصـل مماثله که زیر بنای قصاص را تشکیل میدھد، است و با آیه النفس بالنفس و نیز فلایسرف فـی القتل منافات دارد. (ر.ک: میر محمد صادقی، ٣٥٠) 💫ادامه دارد 📃برگرفته از نشريه مطالعات اسلامی: فقه و اصول، "نقد مبنایی بر حکم کیفري مشارکت در قتل عمد" 🖊دکتر امیرحمزه سالارزایی http://quranpuyan.com/yaf_postsm19446_Hkm-mshrkt-dw-y-chnd-nfr-dr-qtl-mdy-chyst--y-hmh-qSS-w-dm-myshwnd.aspx#post19446 @quranpuyan