⁉️ايا دين، #بهتان زدن به مخالفان را مجاز كرده است؟ آيا حديث #باهتوهم صحيح است؟ مراد از ان چيست؟ 🛑قسمت نهم: 🔻اين روایت به عنوان #خبرواحد، در مسئله مهم عرض و حیثیت اجتماعی اشخاص، #اعتبار_ندارد. 🔸۱- آنچه در استدلال بر جواز تخریب چهره بدعت‌گذاران شهرت بیش‌تر دارد، به شمار می‌رود، روایت داود بن‌ سرحان به نقل از پیامر اکم(ص) است. در این روایت مسأله #مبهوت ساختن یا #بهتان زدن آمده است. از نگاه دلالت، اگر هم جمله «باهِتوهم» را به معنای مبهوت ساختن اهل بدعت از راه قوت استدلال و نقد، بدانیم، اما روایت جواز تخریب چهره بدعت‌گذاران و مفسده‌جویان در دین و ایمان مردم را، دست‌کم با بازگویی عیوب واقعی اما پنهان آنان مجاز و اجمالا لازم و مایه پاداش الهی می‌شمارد. 🔸۲- در روایت موضوع بحث، بنا بر نقل معروف که « #باهتوهم» آمده و نه « #أهینوهم» که در برخی نقل‌ها آمده، باید توجه کرد که این کلمه از ریشه «بهت» است و بهت در لغت به معنای شگفتی و تحیر و دهشت و ناآرامی ناشی از روبه‌رو شدن با امری غیر منتظره است و در گفته‌های لغت‌دانان مختلف شاهد دو نوع کاربرد هستیم: یکی مدهوش و متحیر ساختن دیگری با نسبت نادرست، و دیگر مواجه ساختن ناگهانی. طبق گفته‌های لغت‌دانان، فقهاء و شارحان حدیث در استناد به روایت موضوع بحث و بر پایه معنای لغوی جمله «باهتوهم» دو گونه رفتار کرده‌اند. برخی فقهاء و شارحان که با مشکل تجویز بهتان در این روایت روبه‌رو شده‌اند، آن را به معنای مبهوت کردن و متحیر ساختن در بحث و ناکام گذاشتن اهل بدعت گرفته یا احتمال داده‌اند؛ چنان كه ملاصالح مازندرانی چنین احتمالی را مطرح کرده و علامه مجلسی چنین معنایی را «اظهر» و مشابه معنای واژه در آیه «فبُهِت الذی کَفَرَ» دانسته است. فیض کاشانی نیز آن را عبارت از مجادله و بحث با بدعت‌گذاران و قطع سخن و ساکت کردن آنان شمرده و استاد مطهری بر همین معنا تاکید کرده و معنای دیگر را به صراحت مخدوش شمرده است. آیت‌الله صانعی نیز همین معنا را برگزیده است. 🔸۳- باید دید اساسا آیا ریشه «بهت» در باب «مفاعله» می‌تواند معنای بهتان زدن داشته باشد و از منظر واقع‌بینی آیا می‌توان به چنین معنایی پای‌بند شد؟ این چند نکته را در پاسخ به این دو پرسش پیش رو می‌گذاریم: الف) این گفته‌ها نشان می‌دهد که گرچه «مباهته» در معنای بهتان نیز به کار می‌رود، اما در رویارویی ناگهانی که مایه تحیر و دهشت و سراسیمگی طرف مقابل می‌شود نیز به کار رفته است. از این رو جمله «باهِتُوهم» دو احتمال دارد: ۱- بهتان زدن؛ ۲- دچار دهشت و سراسیمگی ساختن ناگهانی. گرچه فضا و سیاق جملات قبل روایت، احتمال نخست را تقویت می‌کند، اما فلسفه دستور که در ادامه روایت آمده، تناسب بیش‌تر با احتمال دوم دارد، زیرا آنچه در واقع و نوعا می‌تواند مانع هدف بدعت‌گذاران باشد این است که چنان با بدعت و انحراف آنان برخورد شود که فرصت گسترش و بازسازی آن را نداشته باشند. موید این احتمال، هم ادله حرمت بهتان و قذف حتی نسبت به غیر مسلمان است و هم ناسازگاری این معنا با فلسفه حکم و بی‌اعتبار شدن اهل بدعت است. 🔸۴- اين روایت بر مبنای اصولی اینجانب به عنوان #خبرواحد، در مسئله مهم عرض و حیثیت اجتماعی اشخاص که از مسائل مهم به شمار می‌رود، #اعتبار_ندارد، به ویژه با آن همه آیات و روایات که در تحریم بهتان و نسبت ناروا به دیگران وارد شده است. با فرض پذیرش حجیت آن نیز، افزون بر ادله فراوانی که در حرمت نسبت دادن امور غیر واقعی به دین و شریعت وجود دارد، تنها در محدوده این موضوع قابل بررسی است که شارع حکیم به شدت از تخریب چهره دین و مخدوش ساختن چارچوب شریعت منع کرده و پیامبر اسلام(ص) احتمالا یک راه مبارزه با آنان را دور ساختن مردم از گرد آنان دیده و امامان(ع) نیز مؤمنان را سخت از چنین افرادی برحذر داشته‌اند. 🔸۵- نباید گمان رود اين روایت ابزاری عام و آسان برای تخریب چهره مخالفان و حتی بدعت‌گذاران به دست داده و می‌توان آن را سلاحی برای از میان برداشتن یا تضعیف همه مخالفان فکری و اعتقادی یا سیاسی به کار بست، و از این رو فقیه بزرگ شیعه، صاحب جواهر تذکر داده که حتی #اهانت به بدعتگذار محدود به اموری است که در او وجود دارد، اما نسبت دادن امور غیر واقعی به او جایز نیست؛ از جمله به دلیل روایت معتبر حلبی که از نسبت دادن نادرست زنا به غیر مسلمان باز داشته و آن را تنها در صورت آگاهی به ارتکاب مجاز شمرده است. 🔹سیدضیاء مرتضوی http://quranpuyan.com/yaf_postst5621_y-dyn--bhtn-zdn-bh-mkhlfn-r-mjz-krdh-st--y-Hdyth-bhtwhm-SHyH-st.aspx @quranpuyan