مفهوم یا معنا؛ مسأله این است؟
۱. مفهوم یا معنا، اینجا مهمترین محل نزاع و پرسشگاه یا دست کم یکی از محل دعواهای ما با غرب است با پیچیدگی های بسیارش. غرب مفهوم گرا و شرق معناگرا. فلسفه که مبتنی بر «اصالت مفهوم» است در برابر حکمت که بر «اصالت معنا» است. پدیده شناسی در مقابل آیه شناسی. خرد، ذهن، روان و تن در برابر قلب، عقل، نفس و روح.
۲. همانگونه که بین «خرد و عقل»، «روان و قلب»، «ذهن و نفس» و «تن و روح» تفاوت و تمایز بسیار است. بین «مفهوم و معنا» نیز فرسنگها فاصله است.
۳. خردگرایان سکولار دانشگاهی ما که مفهوم گرا و معناستیزاند آشکارا، معنا را به مفهوم تقلیل می دهند. دیگرانی که هم که روشنفقهی را با روشنفکری معاوضه کرده اند و سوژه و ابژه از زبانشان نمی افتد، ناتوان از تمایز گزاری بین آنها، ساده انگارانه می خواهند با یک واژه(رقیقه) دعوا را حل کنند. «مفهوم رقیقه معنا است». بی آنکه به لوازم و شرایط حمل حقیقت و رقیقت آگاه یا ملتزم باشند. اینان نه فقط تقلیل بلکه تحریف هم می کنند. امانیسم و سکولاریسم اینان پنهان است.
۴. همه فلسفه جديد غرب روی یک گزاره بنا شده است. «می اندیشم پس هستم». این تک گزاره که بیان سوبژکتیویسم است بنیاد فلسفه جدید غرب است. سوبژکتیویسم اصالت مفهوم است. دکارت و کانت آن را بنا نهاده اند و انسان مدرن را در این دوزخ و چاه سولپسیسیم انداختند.
۵. تلاش گوته، نیچه، هایدگر و حتی ویتگنشتاین برای خروج از این دوزخ بوده که چرخش زبانی را در فلسفه غرب رقم زده است. در این چرخش تلاش شده، دوباره به جای مفهوم، معنا عهده دار توضیح امور شود.
۶. انسان معاصر غربی در این چرخش با طناب هایدگر و ویتگنشتاین از چاه دکارت و کانت خارج شده و در دو مسیر متفاوت معنا جویی قرار گرفته است.
۷. در مسیر هایدگری «انسان معاصر غربی از چاه درآمده» با هدایت او، گادامر، لویناس، دریدا و حتی فوکو، باختین، بوردیو و ... گرچه اکنون می تواند به معنا بنگرد و امیدوار تجربه آن باشد. اما به جهت اینکه هنوز نگاهی بسترین و انسامند دارد و افق انسانی مقام کثرت معرفتی، پراکندگی معنا و تعویق معنی نهایی است، مقام او در بهترین حالت(به جهت توغل درافق انسانی)، مقام انفتاح و گشودگی یا مجذوب شدن در برابر معنا است.
۸. این همه، بی گمان در افق انسانی غنیمت است، ولی با همان مقولات جانب غربی عالم تناسب دارد و بسا به آن حقیقتی را که در جانب شرقی«هبطت الیک من السما الارفع» است، بر نگشاید.
✍️ علی اصغر اسلامی تنها
https://eitaa.com/hamshenasi
┄┄┅••=✧؛❁؛✧=••┅┄┄
با ما در کانال "راهبری فرهنگ" همراه باشید:
@rahbariefarhang