برشی از کتاب گرانسنگ #تفسیر_تسنیم_جلد_اول(۹۸)
#کانال_قرآنی_رحیق(گنجینه آموزه های تفسیری)
#تفسیر_قرآن
#تفسیر_تخصصی
#سوره_حمد
#تفسیر
#الرحمن
#الرحیم
#آیت_الله_جوادی_آملی
🔅🔅🔅
إِيِّاكَ نَعْبُدُ وَإِيَّاكَ نَسْتَعِينُ (5)
📌تفسير
📋إيّاك: ضمير منفصل مفعولي است كه براي افاده‌ي حصر، بر فعل خود (نعبد) مقدم شده است. گذشته از آن كه در خصوص مقام، نكته مهمّي هم ملحوظ خواهد بود و آن تقدّم معبود بر عابد و عبادت است؛ چنانكه در اثناي بحث روشن مي شود كه توحيدِ نابْ مقتضي حصر مشهود در معبود است، به طوري كه نه عابد ديده شود و نه عبادت او، تا هم از گزند تثليث در مشهود پرهيز شود و هم از تثنيه‌ي در آن.
📋نعبد: «عبد» به معناي انساني است كه مملوك غير باشد و اگر اين كلمه را از ويژگيهاي انساني تجريد كنيم به معناي «موجود با شعوري است كه ملِك غير باشد» و به اين اعتبار بر همه‌ي موجودات با شعور اطلاق مي شود: (إن كل من في السماوات والارض إلاّ اتي الرّحمن عبداً)[ سوره‌ي مريم، آيه‌ي 93.]. واژه «عبادت» نيز همين معنا را افاده مي كند؛ گرچه بر حسب اشتقاقهاي گوناگون و اختلاف موارد، تغييراتي در معناي آن حاصل مي شود.
📋برخي از اهل لغت گفته اند: «اصل عبوديت به معناي خضوع است» [جوهري در صحاح، «عبد».]، ليكن اين معناي لغوي كلمه نيست، بلكه لازم معناست؛ زيرا خضوع با «لام» متعدي مي شود؛ مانند: (ظلّت أعناقهم لها خاضعين) [سوره‌ي شعراء، آيه‌ي 4.]، ولي كلمه‌ي عبادت خود متعدي است. پس عبادت به معناي خضوع نيست.
عبادت خدا ارائه و نشان دادن مملوكيّت خود به پروردگار است و از اين رو با استكبار جمع نمي شود: (إن الّذين يستكبرون عن عبادتي سيدخلون جهنّم داخرين)[ سوره‌ي غافر، آيه‌ي 60.].
📋نستعين: استعانت طلب معونت و عَون است و عون به معناي مطلقِ نصرت و ياري كردن است.
واژه هاي معاونت، مساعدت، مظاهرت و معاضدت، همه به معناي «كمك كردن» است، اما در هر يك جهتي خاص مورد نظر است؛ مثلاً كاري كه عدّه اي با ساعدهاي خويش انجام مي دهند، مساعدت ناميده مي شود؛ چنانكه اگر با عضد و بازوهاي خود انجام دهند، معاضدت نام مي گيرد و اگر پشت به پشت همديگر داده و قدرت برتري را ايجاد كنند، مظاهرت گفته مي شود و اين عناوين از جوارح مايه گرفته است و اما در عون و معاونت تنها تقويت كردن مورد نظر است، بدون عنايت به هر ويژگي ديگر و از اين رو به «مطلقِ كمك كردن» تعبير مي شود.
✅ قرآن همراه است و هم راه ، همواره با قرآن باشیم
@rahighemakhtoom