. 📌حـیـات مـعـقـول مشاهدۀ عینى نتایج غوطه‏‌ور شدن در «زندگى طبیعى محض»، چیز دیگرى جز گرفتن چیزهایى از طبیعت و بازگرداندن به آن را نشان نمی‌دهد؛ به این معنا که: آدمى با محدود شدن در زندگى طبیعى محض که از کانال یک نر و یک ماده عبور کرده، چشم به دنیا گشوده است، حاصلى جز پیچیدن و باز شدن در گردبادهاى قوانین طبیعت نیست. نتیجۀ دردناک‏‌تر و بلکه مهلک‏‌تر از نتیجۀ مذکور، این است: محصولى که زندگى طبیعى محض براى انسان‌ها به ارمغان آورده، تکاپو و تنازع در راه بقاء بوده که تا امروز اجازه نداده است اکثریت چشمگیر مردم جوامع، از تاریخ‏ طبیعى حیوانات به تاریخ انسانىِ انسان‌ها گام بگذارند. این، یک جریان تصادفى و سطحى نیست که ما هیچ صفحه‌ای از صفحات تاریخ بشرى را نمی‌بینیم، جز اینکه در میان همۀ سطرهاى صفحات آن، یک سطر با مایع خون نوشته شده است. حتى سطرهایى هم که زندگى بدون تضاد و تزاحم را نوشته، بیشتر کلماتش با مفاهیم «جبرى» یا «چه باید کرد؟» پر شده است. «حیات معقول» از اندیشه‏‌هاى متأخر استاد محمدتقى جعفرى محسوب می‌شود که نخستین‌بار در جلد دوم تفسیر نهج‏‌البلاغه مطرح شده است و در تفسیر مثنوى حضور ندارد. بنابراین، فکرواره‏‌اى است که در دهۀ پنجم حیات ایشان صورت پذیرفته است. روشن است که این موضوع در ملاحظۀ مجموعى افکار یک متفکر می‌تواند اهمیتى خاص و معنادار داشته باشد. البته این اثر، دربردارندۀ تمام دیدگاه‏‌هاى مؤلف دربارۀ این موضوع نیست، بلکه یکى از آنها ولى جامع‏‌ترین و مفصل‏‌ترین آنهاست. 🔅تفسیر و قرآن پژوهی @rahighemakhtoom