#سالروز_نزول_عذاب_بر_اصحاب_فیل #صحابت_با_حیوان #اضلال_و_هدایت #آیت_الله_العظمی_جوادی_آملی 📌ابابیل بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمنِ الرَّحِیم ﴿أَ لَمْ تَرَ كَیفَ فَعَلَ رَبُّكَ بِأَصْحابِ الْفیلِ (1)﴾. ◾️ اصل قصه از اینجا شروع شد که وقتی نجاشی بر حبشه مستقر و مستقل شد و آنجا را پایگاه خود قرار داد، نجاشی به این فکر افتاد که در قبال کعبه که سالیان مردم حج می ‌کردند کنیسه‌ ای در صنعای یمن بسازند که به آن سمت بروند و حج کنند و یک افتخار فرهنگی برای ملت و ملّیت خود داشته باشد، یک کنیسه مجلل و باشکوهی در صنعای یمن ساخت. ◾️ حادثه‌ ای رخ داد که در تعیین آن حادثه نمی ‌شود داوری قطعی کرد، به هر حال کاری کردند که نسبت به آن کنیسه هتک حرمت شد و اینها در صدد انتقام برآمدند که بیایند کعبه را ویران کنند که کسی آنجا حج نرود و شکوه ملتی در آن حج سالانه که کنگره سالانه آنها محسوب می ‌شود ظهور می‌ کند، تصمیم گرفتند که با فیل جنگی آن روز و عدّه و عُدّه‌ای از یمن حرکت کنند احیاناً از غیر یمن کمک بگیرند که اگر کسی مزاحم قصدِ آنها بود آنها را از سر راه بردارند و در نتیجه کعبه را ویران کنند. این سانحه تلخ وقتی رخ داد عده ‌ای در هنگام هجوم ابرهه و اصحاب فیل مکه را ترک کردند، ولی عبدالمطلب این بزرگوار تا آخرین لحظه در مکه ماند و کنار کعبه مشغول نیایش و دعا و عرض ارادت و ادب به پیشگاه ذات اقدس الهی بود، او هراسی از ابرهه و فیل و امثال اینها نداشت. ◾️«علی أی حالٍ» وقتی که اصحاب فیل از صنعای یمن حرکت کردند در بین راه حوادث فراوانی را دیدند که همه آنها را سعی کردند یا با مِهر یا با قهر از سر راه بردارند که برداشتند و تصمیم جدی آنها این بود که این کعبه را ویران کنند؛ وقتی وارد سرزمین کعبه شدند و مردم کعبه دیدند توان مقابله و مقاومت ندارند فاصله گرفتند آن منطقه را ترک کردند یا شهر را ترک کردند، اینها صبح که برخاستند که بیایند آن هدف مشئوم خود را پیاده کنند، ذات اقدس الهی می ‌فرماید ما دسته دسته این پرنده ‌های کوچک را اعزام کردیم که هم مثلاً با دهنشان یک تکه سنگ کوچک هم با دو پایشان هر کدام از این پا یک سنگ کوچکی که سجّیل بود مثل اینکه می ‌گویند معرّب سنگ‌گِل است این را به همراه داشتند و به هر کسی که این سنگ‌گِل را این سجّیل را می ‌زدند هم اصابت می ‌کرد و هم سوزنده و گدازنده بود هم پوست و گوشت را می ‌شکافت و هم به استخوان آسیب می‌ رساند و طولی نمی ‌کشید که این شخص مصاب را از بین می ‌برد. ◾️ این پرنده که از همان طرف دریا حرکت کردند آمدند دسته دسته بودند از آن جهت می ‌گفتند «أبابیل»؛ «إباله إباله»، یعنی گروه گروه، دسته دسته.[1] اینها به همراهشان این سجّیل را داشتند و به حیات همه این نیروهای یمنی خاتمه دادند. ◾️ این سوره مبارکه مسئله قصد تخریب ابرهه را بازگو کرد که یمنی ‌ها، صنعایی ‌ها، حبشی ‌ها و نجاشی‌ های آن روز کوشش کردند که این ویران را کنند که خدا نگذاشت و به قدری این داستان مشهود و مسلّم بود که خدا از آن به رؤیت یاد می‌ کند: ﴿أَ لَمْ تَرَ كَیفَ فَعَلَ رَبُّكَ بِأَصْحابِ الْفیلِ﴾، اینها به جای اینکه ارباب فیل باشند اصحاب فیل شدند. فیل مثل جَمَل ساربانی دارد فیلبانی دارد، ساربان شتر را می‌گویند جمّال و مسئول نگهداری فیل را می ‌گویند فیال. ارباب فیل می‌ گویند جمّال می‌ گویند فیال می‌ گویند، اما اصحاب فیل معلوم می ‌شود که صحابت آنها به همین حیوان بود. ﴿إِنْ هُمْ إِلَّا كَالْأَنْعامِ بَلْ هُمْ أَضَلُّ﴾[2] در همین حد بودند کسانی که ﴿كَالْأَنْعامِ بَلْ هُمْ أَضَلُّ﴾ هستند صحابتشان با حیوان است اصحاب این حیوان ‌اند و مصاحب این حیوان ‌اند. ◾️ اسلام که آمد برای خودش تمدن آورد، تاریخ آورد، مبدأ تاریخ آورد، برنامه ‌های روزانه و هفتگی و سالانه و امثال اینها آورد و این معجزه همواره هست؛ یعنی دیروز اگر طیر ابابیل بود امروز یک حیوان دیگری است یک ذرّه دیگری است یک ویروس دیگری است که اگر کسی ـ خدای ناکرده ـ بیراهه رفت یا راه کسی را بست و این بیراهه رفتن یا راه کسی را بستن، یک سنت سیئه یک دولت غارتگر شد ممکن است ذات اقدس الهی برای تنبیه و بیدار کردن و آماده سازی آنها برای تعلیم و تربیت آینده به وسیله ویروسی آنها را تنبیه کند و بیدار کند، فرقی ندارد! این اضلال برای همیشه هست، این تضلیل برای همیشه هست، چه اینکه هدایت هم برای همیشه هست. [1]. مجمع البحرین، ج‏5، ص303. [2]. سوره فرقان، آیه44. 📚 درس تفسیر سوره مبارکه فیل تاریخ: 1399/01/18 🔅تفسیر و قرآن پژوهی @rahighemakhtoom