39 🔅🔅🔅 💢مثَل باران و سنگ صاف 3 (یَّاءَیُّهَا الَّذِینَ ءَامَنُواْ لاَتُبْطِلُواْ صَدَقَتِکُم بِالْمَنِّ وَالاْذَی کَالَّذِی یُنفِقُ مَالَهُ رِئَآءَ النَّاسِ وَلاَیُؤْمِنُ بِاللَّهِ وَالیَوْمِ الاْخِرِ فَمَثَلُهُ کَمَثَلِ صَفْوَانٍ عَلَیْهِ تُرَابٌ فَاءَصَابَهُ وَابِلٌ فَتَرَکَهُ صَلْدًا لا یَقْدِرُونَ عَلَی شَیْءٍ مِّمَّا کَسَبُواْ وَاللَّهُ لاَیَهْدِی ا لْقَوْمَ ا لْکَفِرِینَ) . (بقره / 264.) ((ای کسانی که ایمان آورده اید ! بخششهای خود را با منّت و آزار باطل نسازید ! همانند کسی که مال خود را برای نشان دادن به مردم ، انفاق می کند و ایمان به خدا و روز رستاخیز نمی آورد ؛ و (کار او) همچون قطعه سنگی است که بر آن (قشر نازکی از) خاک باشد ؛ (و بذرهایی در آن افشانده شود) و رگبار باران به آن برسد (و همه خاکها و بذرها را بشوید ! ) و آن را صاف (و خالی از خاک و بذر) رها کند . آنها از کاری که انجام داده اند ، چیزی به دست نمی آورند و خداوند جمعیت کافران را هدایت نمی کند)) . 🗓نکته ها : ⏪1- معنای منّت و آزار در اوّل آیه مورد بحث ، قرآن کریم خطاب به مؤ منان می فرماید : (یَّاءَیُّهَا الَّذِینَ ءَامَنُواْ) و در پایان آیه می گوید : (وَاللَّهُ لاَیَهْدِی ا لْقَوْمَ ا لْکَفِرِینَ) آن خطاب و این عتاب هشداری است به مؤ منان که منّت و آزار در انفاق از صفات ریاکاران و کافران می باشد و افراد با ایمان باید از این خوی زشت بر حذر باشند . از این آیه استفاده می شود که شرط قبولی اعمال ((نیّت خالص )) است و هر یک از ((منّت )) ، ((اذیّت )) ، ((ریا)) و ((کفر)) ، باقصد قربت منافات دارد . ◽️مراد از منّت نهادن در انفاق این است که وقتی به مستمندی انفاق کردی ، به او بگویی : آیا من به تو کمک و نیکی نکردم ؟ ! و منظور از اذیّت این است که سخنی بگویی که فقیر رنجش پیدا کند ؛ مثلاً : به او بگویی : بیا این پول را بگیر ، خدا مرا از دست شما راحت کند ، یا روی ترش کنی و یا او را سرزنش نمایی . ◽️از رسول خداصلّی اللّه علیه و آله و سلّم روایت شده که فرمود : ((مَنْ اءَسْدی إِلی مُؤْمِنٍ مَعْرُوفاً ثُمَّ اَذاهُ بِالْکَلامِ اءَوْ مَنَّ عَلَیْهِ فَقَدْ اءَبْطَلَ اللّهُ صَدَقَتَهُ ؛ هر کس به مؤ من (فقیری انفاق ) نیکویی کند ، سپس او را با سخنی برنجاند ، یا بر او منّت نهد ، خداوند اثر صدقه (و انفاق ) او را باطل می کند و هیچ پاداشی به او نمی دهد))(69) . ◽️سعدی در گلستان به نقل از عرب می گوید : ((جُدْ وَلاتَمْنُنْ لاِنَّ الْفائِدَةَ علَیْکَ عائِدَةٌ ؛ یعنی ببخش و منّت منه که نفع آن به تو باز می گردد)) . درخت کرم هر کجا بیخ کرد گذشت از فلک شاخ بالای او گر امید داری کزو بر(70)خوری به منّت منه ارّه بر پای او(71) =============== 69-تفسیر منهج الصادقین ، ج 2، ص 125. 70-((بر)) میوه . 71-کلّیات گلستان سعدی ، باب هشتم در آداب صحبت و تربیت ، ص 268. 🔅تفسير و قرآن پژوهی @rahighemakhtoom