💠 سلسله مطالبی پیرامون احادیث مرسل
قسمت چهارم: عوامل موجب فراموش کردن نام راوی
❇️ فراموش کردن نام راوی علل مختلفی دارد، گاه شخص، دو استاد دارد و از این دو استاد مطالبی را شنیده است. هر چه شباهت این دو استاد بیشتر باشد، احتمال فراموش کردن نام آنها و خلط بین آنها، بیشتر است.
مثلاً حاج آقای والد مطالب زیادی را از اخوان مرعشی بدون تعیین آنها نقل کرده است. ایشان در حاشیه جرعهای از دریا بیان کردهاند: «بنده مطالب زیادی را از اخوان مرعشی شنیدهام، امّا چون این دو برادر، در بسیاری از موارد، اطّلاعات واحدی داشته و مطلب واحدی را هر دو نقل کردهاند، فراموش کردهام که این مطلب خاصّ را از کدام یک شنیدهام، و به همین دلیل، اخوان مرعشی تعبیر میکنم. (۱)
🔸 ابن ابی عمیر میگوید: برخی از اصحاب، مطالبی را از عامّه شنیده و مطالبی را از امام علیه السلام تحمّل کردهاند، امّا در برخی از مواقع، این دو مطلب با هم خلط شده و مطلب عامّه را به امام علیه السلام نسبت داده، و مطلب امام علیه السلام را به عامّه منتسب کردهاند. من برای جلوگیری از خلط بین این دو، هر چند از عامّه مطالبی را شنیدهام، امّا تقیّد به این دارم که از عامّه هیچ مطلبی را نقل نکنم. (۲)
✳️ یکی از جهات تعبیر «عن أحدهما» توسّط روات نیز، همین نکته است، به خصوص در مواردی که تعیّن آن اهمّیتی نداشته است.
——————————————————
1️⃣ جرعه ای از دریا، ج۲، ص۴۰۸، پاورقی: آقایان آسیّد مهدی و آسیّد کاظم اخوان مرعشی – فرزندان مرحوم آسیّد محمّدرضا - دوقلو بودند، و چون شباهت زیادی به هم داشتند، افراد در تشخیص آنها دچار مشکل میشدند. مرحوم حاج آقای والد ما (آیت الله سیّد احمد زنجانی) میفرمود: اگر یکی از آنها را میدیدم و به او خیر مقدم میگفتم، و از زمان ورودش میپرسیدم، اگر دومی را میدیدم، دیگر از وی سؤال نمیکردم، چون احتمال میدادم همان برادر اوّل باشد! هر دو برادر خیلی شیرین و دارای اطّلاعات حوزوی زیادی بودند. همچنین هر دو، داماد مرحوم آسیّد عبدالهادی شیرازی بودند. پدرشان مرحوم آسیّد محمّدرضا از علمای معروف بود، و فی الجمله مقلّد نیز داشت.
به جهت شباهت آنها، در نوع مطالبی که من از این دو برادر نقل میکنم، ناقل معیّن نیست، مگر در مواردی که به آن تصریح شود.
2️⃣ اختیار الرجال، ص۵۹۰-۵۹۱، رقم۱۱۰۵: عَلِيُّ بْنُ مُحَمَّدٍ الْقُتَيْبِيُّ قَالَ: قَالَ أَبُو مُحَمَّدٍ الْفَضْلُ بْنُ شَاذَانَ: سَأَلَ أَبِي رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُ مُحَمَّدَ بْنَ أَبِي عُمَيْرٍ، فَقَالَ لَهُ: «إِنَّكَ قَدْ لَقِيتَ مَشَايِخَ الْعَامَّةِ، فَكَيْفَ لَمْ تَسْمَعْ مِنْهُمْ؟»
فَقَالَ: «قَدْ سَمِعْتُ مِنْهُمْ، غَيْرَ أَنِّي رَأَيْتُ كَثِيراً مِنْ أَصْحَابِنَا قَدْ سَمِعُوا عِلْمَ الْعَامَّةِ وَ عِلْمَ الْخَاصَّةِ، فَاخْتَلَطَ عَلَيْهِمْ حَتَّى كَانُوا يَرْوُونَ حَدِيثَ الْعَامَّةِ عَنِ الْخَاصَّةِ، وَ حَدِيثَ الْخَاصَّةِ عَنِ الْعَامَّةِ، فَكَرِهْتُ أَنْ يَخْتَلِطَ عَلَيَّ، فَتَرَكْتُ ذَلِكَ وَ أَقْبَلْتُ عَلَى هَذَا.»
🔺درس خارج اصول استاد سیّد محمّد جواد شبیری زنجانی، تاریخ: ۷ مهر ۱۳۹۸
•┈┈••••✾•🌿🌺🌿•✾•••┈┈•
📲 ثواب انتشار این پیام با شما📿
کانال درس رجال استاد سید محمد جواد سید شبیری
https://eitaa.com/joinchat/3382378498C19ca80d707
https://t.me/rejal_shobeiri