بِسْمِ ٱللّٰهِ ٱلرَّحْمٰنِ ٱلرَّحیمِ شمارهٔ ۲۳۲ سلام اگرچه در زبان فارسی هر دو لفظ را بصورت یکسان ( دادن ) ترجمه می‌کنند امّا در واقع بین ( عَطاء ) و ( إیتاء ) تفاوت است که در این مقال فقط به یکی از این تفاوت ها إشاره دارم. ( عَطاء ) و ( إِعْطاء ): سابقاً در مقال شمارهٔ ۲۱۶ عرض کردم که در کلام وحي لفظ ( عَطاء ) أصلاً وارد نشده است مگر همراه با ( رَبّ ) یعنی پروردگار عالمیان ( عَزَّ ٱسْمُهُ وَ جَلَّ جَلالُهُ ) آنقدر رُبوبیّت دارد که به وصف نمی‌گنجد. موحد و ملحد و مؤمن و کافر را از خوان کرامت خود روزی می‌دهد: کُلّاً نُمِدُّ هٰؤُلاءِ وَ هٰؤُلاءِ مِنْ عَطاءِ رَبِّکَ وَ ما کانَ عَطاءُ رَبِّکَ مَحْظُوراً ( إِسراء ۲۰ ) امّا نکته ای که در این مقال در نظر است اینکه ( عَطاء ) معنای ( تَملیک ) دارد. مثالی بزنم. اگر کسی یک عدد هزار تومانی به کسی عَطاء کند آن شخص گیرنده مالک آن مبلغ می‌شود. با آن مبلغ هر کاری که بخواهد می‌تواند انجام دهد و هیچکس حقّ ایراد گرفتن به او را ندارد که چرا آن مبلغ را خرج کرده یا به کسی داده یا ذخیره کرده. کلمهٔ ( عَطاء ) در قرآن مجید نیز به همین معنا است. خداوند متعال ( عطاء )های خود را هرگز پس نمی‌گیرد. هٰذا عَطاؤُنا فَٱمْنُنْ أَوْ أَمْسِکْ بِغَیْرِ حِسابٍ ( ص ۳۹ ) یعنی حضرت ذُو الجَلال ( تَبارَکَ شَأْنُهُ وَ جَلَّتْ عَظَمَتُهُ ) به جناب سلیمان ( عَلَیْهِ وَ عَلیٰ نَبِیِّنا وَ آلِهِ ٱلصَّلوٰةُ وَ ٱلسَّلامُ ) فرمود این ( عَطاء ) ما است به تو که می‌توانی به دیگران بدهی و می‌توانی إمساک کنی و نگه داری. إِنّا أَعْطَیْناکَ ٱلْکَوْثَرَ ( کَوثَر ۱ ) یعنی آن خیر کثیر را که رسالت و عصمت و ولایت و شفاعت است به تو ( عَطاء ) کردیم هرگز از تو پس گرفته نخواهد شد. به گونه ای است که نور ولایت از قبل از تولد در دل محبّین حضرات معصومین ( علیهم‌السلام ) تابیده و تا قیام قیامت همراه آن‌هاست و گرفته شدنی و جدا شدنی نیست. إِلّا أَنْ تَحْجُبَهُمُ ٱلْأَعْمالُ دُونَکَ ( عبارتی از دعای شریف أبوحمزهٔ ثمالي است ) خدایا. لحظه ای دست ما را از خوان پرکرامت قرآن مجید و حضرات معصومین ( علیهم‌السلام ) کوتاه نفرما. ( آمین ) ( إیتاء ): در امور بسیار مهمّ ( مثل عذاب و یا حکمت و رحمت ) کاربرد دارد: وَ لَقَدْ آتَیْنا لُقْمانَ ٱلْحِکْمَةَ ( لُقمان ۱۲ ) وَ لَقَدْ آتَیْنا إِبْراهیمَ رُشْدَهُ ( أَنبیاء ۵۱ ) وَ آتَیْنا ثَمُودَ ٱلنّاقَةَ مُبْصِرَةً ( إِسراء ۵۹ ) فَآتِهِمْ عَذاباً ضِعْفاً مِنَ ٱلنّارِ ( أَعراف ۳۸ ) وَ ما آتیٰکُمُ ٱلرَّسُولُ فَخُذُوهُ ( حَشر ۷ ) فَقَدْ آتَیْنا آلَ إِبْراهیمَ ٱلْکِتابَ وَ ٱلْحِکْمَةَ وَ آتَیْناهُمْ مُلْکاً عَظیماً ( نِساء ۵۴ ) تفاوت مفهومی اینجاست که در ( إیتاء ) إحتمال نَزْع و کَندن و پس گرفتنِ داده شده ها وجود دارد: تُؤتي ٱلْمُلْکَ مَنْ تَشاءُ وَ تَنْزِعُ ٱلْمُلْکَ مِمَّنْ تَشاءُ ( آل عمران ۲۶ ) خداوند متعال آیات خود را به بَلْعام ٱلْباعُوراء ٱلْإِسرائیليّ داد ولی از او گرفت. وَ ٱتْلُ عَلَیْهِمْ نَبَأَ ٱلَّذي آتَیْناهُ آیاتِنا فَٱنْسَلَخَ مِنْها ( أَعراف ۱۷۵ ) کلمهٔ ( إِنْسَلَخَ ) بمعنای ( کَندن ) است که سلاخی کردن همان کندن پوست گوسفند باشد از همین ریشه است. مشتقّ دیگری هم از این لفظ وجود دارد که ضمن مباحث گستردهٔ تفسیري، در باب إستعاره، در علم بیان که از زیرمجموعه های بلاغت است، مورد بحث می‌باشد: وَ ٱللَّیْلُ نَسْلَخُ مِنْهُ ٱلنَّهارَ ( یٰس ۳۷ ) خداوند متعال آیاتش را به او ( إیتاء ) نمود اما او را چنین قابلیتی نبود و شد آنچه که شد و همگان حکایات او را می‌دانند. از باب مطایبه عرض می‌کنم یک مشابهت لفظی بین ( إیتاء = دادن ) با ( ایتا = پیام رسان ) وجود دارد. إلتماس دعاء پنجم ذُو ٱلْحَجَّة ٱلْحَرام ۱۴۴۵ ألحقیر: مُحَمّد بن ٱلمرحوم عَليٍ ٱلْقَمْصَريّ