بين مردم قسمت دوم از جامعترين روايات در باب حقوق مسلمان و حق‏هاى سى‏گانه مؤمن بر برادر مؤمن، اين روايت است كه پيامبر گرامى اسلام صلى الله عليه و آله مى‏فرمايد: لِلْمُسْلِمِ عَلَى أَخِيهِ ثَلاثوُنَ حَقّاً لا بَرَائَةَ لَهُ مِنْها إِلَّا بِالْأداءِ أَوِ الْعَفْوِ يَغْفِرُ زِلَّتَهُ، وَ يَرْحَمُ عِبْرَتَهُ وَ يَسْتُرُ عَوْرَتُهُ وَ يُقيلُ عَثْرَتَهُ، وَ يَقْبَلُ مَعْذِرَتَهُ وَ يَرُدُّ غِيْبَتَهُ وَ يُدِيمُ نَصِيحَتَهُ وَ يَحْفَظُ خُلَّتَهُ وَ يَرْعَى‏ ذِمَّتَهُ .... مسلمان بر برادر مسلمانش سى حق دارد كه برائت ذمّه براى او از آنها حاصل نمى‏شود؛ مگر به اداى اين حقوق يا عفو كردن او. لغزش‏هاى او را ببخشد، در ناراحتى‏ها نسبت به او مهربان باشد، اسرار او را پنهان دارد، اشتباهات او را جبران كند، عذر او را بپذيرد، در برابر بدگويان از او دفاع كند، همواره خيرخواه او باشد، دوستى او را پاسدارى كند، پيمان او را رعايت كند و .... بدون شك در اينكه دل‏هاى برادران مؤمن به يكديگر راه دارد و درد و شادى را به همديگر منتقل مى‏كنند هيچ جاى بحثى نيست؛ امّا بايد حق را در نظر گرفت كه با ناديده گرفتن برخى حقوق نسبت به ديگران اسباب آزار و اذيّت مؤمنان فراهم مى‏شود. در اين ميان دل‏ها مى‏شكند، رفتارها به سردى و خشكى مى‏گرايد، كينه‏ها و شكايت‏ها آشكار مى‏شود، رابطه‏ها قطع مى‏گردد و گاهى به مرگ‏هاى ناگهانى و خودكشى پايان مى‏يابد. زيرا اين حالت گاهى از هجوم وسوسه‏هاى شيطانى و شيفتگى بسيار به دنيا در انسان پديد مى‏آيد و او خود را در وضعيّت نفاق و دودلى قرار مى‏دهد و گاهى خداوند براى آزمايش يا ساختن بنده‏اى او را در زندان فشار بلاها و مشكلات مادى و معنوى مى‏اندازد و او احساس دلتنگى و بدبختى مى‏كند، ولى نمى‏داند كه آدم در كوره سختى‏ها پخته مى‏شود و انسانى بزرگ دل و نيكوكار و عزيز در خدمت بندگان خدا به أداى حقوق مى‏پردازد. روايت شده است كه از امام كاظم عليه السلام سؤال شد: مردى غمگين مى‏شود بى‏آنكه علت اندوه خود را بداند؟ فرمود: چون اين حال غم به او رسد بايد بداند كه برادرش غمى دارد و همچنين اگر بى‏دليل شاد شود، پس در اداى حقوق برادران از خدا مدد مى‏جوييم. حضرت در اين استدعا، به حقيقت انسان را به بندگى حق نزديك مى‏سازد، آن چنان كه از خود هر گونه سست عنصرى را دور كرده و فقط در پى كسب اراده و رضايت بارى تعالى است. كدامين عمل رضاى حق را جلب مى‏كند. چه حقوق شخصى را ناديده گرفته و خواسته خود را بر رضاى حق مقدّم داشته است تا در اصلاح آن برآيد و جانب حق را برگزيند و چنانچه معصوم از خداوند درخواست مى‏دارد كه اين طلب عفو و غفران پنهان بماند كه در آشكار، حق كسى از بين نرود و آن كه ستم نموده اعلان نشود. بلكه پا را فراتر نهاده و براى او دعاى رحمت و گذشت مى‏كند تا هديه‏اى خالصانه در راه جذب محبّت خداوند منّان باشد. خداوند متعال به صاحبان مال كه سوگند خورده‏اند كه به نيازمندان يارى ندهند، مى‏فرمايد: وَ لَايَأْتَلِ أُوْلُواْ الْفَضْلِ مِنكُمْ وَ السَّعَةِ أَن يُؤْتُواْ أُوْلِى الْقُرْبَى‏ وَالْمَسكِينَ وَ الْمُهجِرِينَ فِى سَبِيلِ اللَّهِ وَ لْيَعْفُواْ وَلْيَصْفَحُواْ أَلَا تُحِبُّونَ أَن يَغْفِرَ اللَّهُ لَكُمْ وَ اللَّهُ غَفُورٌ رَّحِيمٌ» و از ميان شما كسانى كه دارندگان ثروت و گشايش مالى هستند، نبايد سوگند ياد كنند كه از انفاق مال به خويشاوندان و تهى‏دستان و مهاجرانِ در راه خدا دريغ ورزند، و بايد [بدى آنان را كه براى شما مؤمنان توانگر سبب خوددارى از انفاق شده‏] عفو كنند و از مجازات درگذرند؛ آيا دوست‏ نمى‏داريد خدا شما را بيامرزد؟ [اگر دوست داريد، پس شما هم ديگران را مورد عفو و گذشت قرار دهيد]؛ و خدا بسيار آمرزنده و مهربان است. كسى كه ديگران را ببخشد، به بخشش خداوند نزديكتر است و عفو او سبب گشايش درهاى رحمت و مغفرت مى‏شود و لطف همه جا فراگير مى‏شود. در اين زمينه رسول اللّه صلى الله عليه و آله در خطبه‏اى فرمود: أَلا اخْبِرُكُم بِخَيْرِ خَلائِقِ الدُّنْيا وَ الْآخِرَةِ؟ الْعَفْوُ عَمَّنْ ظَلَمَكَ وَ تَصِلُ مَنْ قَطَعَكَ وَ الْإِحْسانُ إِلى‏ مَنْ أَسَاءَ إِلَيْكَ وَ إِعْطاءُ مَنْ حَرَمَكَ؟ آيا شما را از بهترين خصلت‏هاى دنيا و آخرت خبر ندهم؟ گذشت از كسى كه به تو ستم كرده است و پيوستن به كسى كه از تو بريده است و نيكى با كسى كه به تو بدى كرده است و عطا كردن به كسى كه از تو دريغ داشته است. دعای ‏ 🆔 @sahife2