انس با صحیفه سجادیه
2 ⏺ عامل سوّم، محيط: گاهى از نظر وراثت و تربيت مشكل نداشته است ولى بر اثر محيط ناسالم و خراب، فرزند به تباهى كشيده شده است. به خاطر همين جهت آيات و روايات فراوانى داريم كه در اين گونه موارد مى‏گويند: بايد از محيط گناه و فساد، هجرت كرده و دورى جست و اگر كسى در محيط فاسد بماند و هجرت نكند و دچار انحراف شود، در مقابل خداوند عذرى ندارد. خداوند متعال در قرآن كريم مى‏فرمايد: إِنَّ الَّذِينَ تَوَفهُمُ الْمَلئِكَةُ ظَالِمِى أَنفُسِهِمْ قَالُواْ فِيمَ كُنتُمْ قَالُواْ كُنَّا مُسْتَضْعَفِينَ فِى الْأَرْضِ قَالُواْ أَلَمْ تَكُنْ أَرْضُ اللَّهِ وَ سِعَةً فَتُهَاجِرُواْ فِيهَا فَأُوْلئِكَ مَأْواهُمْ جَهَنَّمُ وَسَآءَتْ مَصِيرًا قطعاً كسانى كه [با ترك هجرت از ديار كفر، و ماندن زير سلطه كافران و مشركان‏] بر خويش ستم كردند [هنگامى كه‏] فرشتگانْ آنان را قبض روح مى‏كنند، به آنان مى‏گويند: [از نظر دين‏دارى و زندگى‏] در چه حالى بوديد؟ مى‏گويند: ما در زمين، مستضعف بوديم. فرشتگان مى‏گويند: آيا زمين خدا وسيع و پهناور نبود تا در آن [از محيط شرك به ديار ايمان‏] مهاجرت كنيد؟! پس جايگاهشان دوزخ است و آن بد بازگشت گاهى است. و نيز مى‏فرمايد: يعِبَادِىَ الَّذِينَ ءَامَنُواْ إِنَّ أَرْضِى وَ سِعَةٌ فَإِيىَ فَاعْبُدُونِ اى بندگان من كه ايمان آورده‏ايد! يقيناً زمين من وسيع و پهناور است؛ پس [با انتخاب سرزمينى مناسب و شايسته كه ارزش‏ها در آن حفظ شود] فقط مرا بپرستيد. هم چنين در روايات مى‏خوانيم، رسول گرامى اسلام صلى الله عليه و آله مى‏فرمايد: مَنْ فَرَّ بِدِينِهِ مِنْ ارْضٍ الى‏ ارْضٍ وِ انْ كانَ شِبْراً مِنَ الْارْضِ، اسْتُوْجِبَ الْجَنَّةُ وَ كانَ رَفيقَ ابْراهيمَ وَ مُحَمَّدٍ عليهما السلام. هر كس دين خود را از سرزمينى به سرزمين ديگر ولو به اندازه يك وجب زمين باشد برهاند (هجرت كند) بهشت بر او واجب آيد و همدم ابراهيم و محمد عليهما السلام باشد. امام صادق عليه السلام در پاسخ شخصى كه از تفسير آيه 56 سوره عنكبوت سؤال كرد، فرمود: اذا عُصِىَ اللَّهُ فى ارْضٍ وَ انْتَ فيها فَاخْرُجْ مِنْها الى‏ غَيْرِها. هر گاه در سرزمينى كه تو در آن به سر مى‏برى نافرمانى خدا شد از آن جا به جاى ديگر هجرت كن. آرى، محيط در سرنوشت انسان تأثير فراوان دارد، بنابراين بايد از محيط فاسد و ناسالم هجرت كرد، پيامبر صلى الله عليه و آله هم يكى از عوامل هجرت‏هايشان همين بود. هجرت از محيط شرك، كفر و گناه براى حفظ دين و ايمان، يا براى برگشت از نافرمانى خداوند، بر هر فردى لازم و ضرورى است. پس روشن شد كه سه عامل در سرنوشت انسان بسيار مؤثّر است كه عدم توجّه به هر كدام از اين سه عامل، انسان را دچار تزلزل و گمراهى خواهد كرد. اين جاست كه بايد سعادت و شقاوت را با توجّه به آن سه عامل دوباره تفسير كنيم: سعيد يا سعادت، به معنى فراهم بودن اسباب نعمت و شقى يا شقاوت به معنى فراهم بودن اسباب گرفتارى و مجازات و بلاست و به تعبير بهتر، اين شقاوت و سعادت چيزى جز نتيجه اعمال و كردار و رفتار و نيّات خود انسان در دنيا نيست. خداوند متعال در قرآن مجيد مى‏فرمايد: قَالُواْ رَبَّنَا غَلَبَتْ عَلَيْنَا شِقْوَتُنَا وَ كُنَّا قَوْمًا ضَالِّينَ مى‏گويند: پروردگارا! تيره‏بختى و شقاوت ما بر ما چيره شد، و ما گروهى گمراه بوديم. و گناهكاران و دوزخيان به طور صريح اعتراف مى‏كنند كه از ناحيه خداوند اتمام حجت شده بوديم و مى‏توانستيم با راهنمايى پيامبران و امامان معصوم عليهم السلام و ديگر معلّمان بشر، سرنوشت خود را تغيير بدهيم و اين كار را نكرديم و با دست خود وسايل بدبختى‏مان را فراهم ساختيم و معترفيم كه قوم گمراه بوديم. 👈 ادامه دارد ... تفسير و شرح صحيفه سجاديه، ج‏ 12 ، ص: 35 👌 دعای ◀️کانال انس با 🆔 @sahife2
64 مشاهده