🔸 #گلچینی_از_فقه_آیت‌الله‌العظمی‌خامنه‌ای (8) استظهار حرمت وضعی از برخی روایات در امر دوّم از امور تمهیدی، در شرح معنای محرّم، مطالبی را عرض‌کردیم. حاصل مطلب این شد که: در استعمالات شرعی مثل استعمالات عرفی از کلمۀ حرمت، حرمت تکلیفی اراده می‌شود، إلّا اینکه دو روایت وجود دارد که از ظاهر آنها استفاده می‌شود حرمت به معنای حرمت وضعی - بطلان و فساد معامله و عدم تحقّق اثر مورد نظر متعاملین از معامله – به کار رفته‌است. روایت اوّل، موثّقۀ ابی‌بصیر است . قال: سألت أبا عبدالله(علیه‌السلام) عن المریض، هل تمسّک له شیئاً فیسجد علیه؟ شخصی از امام(علیه‌السلام) سؤال می‌کند: فردی مریض است و نمی‌تواند بر زمین سجده‌کند، آیا زنی می‌تواند چیزی در دستش بگیرد و شخص مریض بر آن شيء روی دست زن سجده ‌کند؟ فرمود: لا، إلّا أن یکون مضطرّاً لیس عنده غیرها. نمی‌تواند، مگر اینکه مضطر باشد و چاره‌ای نداشته ‌باشد و شخص دیگری غیر آن زن نباشد. شاهد در ادامۀ حدیث است که می‌فرماید: و لیس شیءٌ ممّا حرّم الله إلّا و قد أحلّه لمن اضطرّ إلیه، هر آنچه را خداوند حرام نموده‌است، مضطرّ، مجاز است که انجام دهد. 2- روایت دیگر، روایت ششم این باب، روایت سماعة است، قال: سألته عن الرّجل یکون فی ‌عینیه الماء فینتزع الماء منها فیستلقی علی ظهره الأیّام الکثیرة أربعین یوماً أو أقلّ أو أکثر فیمتنع من الصّلاة الأیّام إلّا إیماءً و هو علی حاله؟ چشم شخصی آب مروارید آورده، آنها را خارج نموده‌اند امّا مجبورشده روزهای زیادی را به پشت بخوابد. در این چهل روز جز با اشاره نمی‌تواند نماز بخواند، آیا اشکال دارد؟ فقال: لابأس بذلک و لیس شیء ممّا حرّم الله إلّا و قد أحلّه لمن اضطرّ إلیه. وجه استظهار حرمت وضعی از این دو روایت این است که مورد سؤال، صحّت یا بطلان صلاة است. سؤال از صحّت یا بطلان به خاطر فقدان شرطی از شرائط نماز یا جزئی از أجزاء نماز است. امام(علیه‌السلام) در مقام جواب این شخص، تعبیر حلّیت و حرمت به کار می‌برند، می‌فرمایند: هیچ حرامی نیست مگر اینکه خدای متعال در صورت ضرورت، آن را حلال کرده است. مراد از حلال در این دو عبارت، «صحّت»، و مراد از حرام، «بطلان» است؛ فلذا این دو روایت به عنوان ناقض حرفِ ما - که حرمت را به معنای ممنوعیت و حرمت تکلیفی دانستیم - شمرده می‌شوند. •┈••✾••┈• 🔆اجتهاد روشمند 🔆 @salmanraoofi