📝آیا ماه صفر واقعا نحس است یا نه؟ آیا روایات در این زمینه معتبر است؟
✅پاسخ
در بین عامه مردم معمول آن است که برخی از روزها و ایام سال را نحس می خوانند و برخی دیگر از ایام را مبارک که یکی از معروف ترین این زمان ها مربوط به آغاز ماه صفر است؛ چنان که به این مطلب در کتاب شریف مفاتیح الجنان نوشته مرحوم آیت الله شیخ عباس قمی نیز اینگونه اشاره شده: «این ماه (صفر) معروف به نحوست است»
(مفاتیح الجنان، در اعمال ماه صفر، فصل هشتم،)
نحوست ماه صفر، ادعای مشهوری است که دلیل قوی و یقینی ندارد. در باب اصل نحوست ایام باید گفت از نظر عقل محال نیست که اجزای زمان با یکدیگر تفاوت هایی را داشته باشند، ولی استدلال عقلی برای آن نمی توان آورد. اما با مراجعه به قرآن مییابیم که تنها در دو مورد اشاره به نحوست ایام شده که مربوط به قوم عاد است: یکبار در سوره قمر، آیه ۱۹ و بار دیگر در سوره فصلت آیه ۱۶ .
✅ضعف سند و دلالت روایات درباره نحوست ماه صفر
در باب ادله نحوست ایام ، احادیث تقریباً متعددی را میتوان در این زمینه یافت که اشاراتی به بحث نحوست برخی ایام و یا حالات در آنها شده است. اما درباره ماه صفر به ویژه روایاتی که نقل شده، دارای ضعف سند و دلالت هستند؛ ولی باید اقرار کرد که در بین مردم نحوست این ماه دارای شهرت است که شاید این شهرت به خاطر حوادثی باشد که در آن اتفاق افتاده است. مرحوم علامه مجلسی در زاد المعاد به علت این شهرت اینگونه اشاره فرموده اند: «وَ هَذَا الشَّهْرُ مَشْهُورٌ بِالنُّحُوسَةِ وَ الشُّؤم، وَ یُمْکِنُ أنْ یَکُونَ لِذَلِکَ وَجْهَانِ... »؛ ماه صفر به نحس بودن و شومی شهرت یافته است. ممکن است علت این مطلب یکی از این دو وجه باشد:
۱. بنابر نظر علمای شیعه وفات پیامبر اعظم (ص) در این ماه بوده است و همین باعث نحس قلمداد شدن این ماه شده.
۲. ماه صفر بعد از ذی القعده و ذی الحجة و محرّم قرار گرفته است و این سه ماه جزو ماه های حرامند و کسی جرأت نمی کرده در آنها به قتل و جنایت بپردازد (زیرا دیه آن دو برابر است و عرب جاهلی هم به آنها احترام می گذاشته و از قتل و جنایت پرهیز می کرده است). بعد از این سه ماه حرام در ماه صفر جنایت و قتل و جنگ آغاز میشده و به همین سبب مردم این ماه را منحوس قلمداد کردهاند البته در بین روایات شیعی روایتی که دلالت بر شومی و نحسی این ماه داشته باشد، ندیده ام و در روایات غیر معتبر عامی مواردی وجود دارد که اعتباری به آنها نیست.
(برگرفته از زاد المعاد علامه مجلسی )
باید توجه داشت :
اولاً: نحس بودن ماه صفر ریشه در عقیده اعراب دارد ولی دلیل شرعی و دینی ندارد.
ثانیاً: ذات ایام، هفته ها، ماهها و تاریخ زندگی بشر قطعا نحس و شوم نیست بلکه زمان در تاریخ ظرفی است برای انجام کارها و این رفتارهای آزاردهنده و اندوهبار انسان اند که عامل نحس شمردن زمان میشوند به عبارت بهتر حوادث و رخدادهای بزرگ و منفیِ انسانی میتواند زمانی را نحس کرده و از سعد بودن آن جلوگیری کنند.
بنابراین، ذات ایام بد و نحس نیست بلکه باید دید در روزهایی که معروف به نحس و شوم شده اند چه کارهایی انجام شده و چه اتفاقاتی رخ داده که زمینه چه تعبیری را فراهم کرده است و لذا نمیتوان این نحوست را برای همیشه عمومیت داد. اما در هر حال صدقه دادن موجب دفع بلا و شر میشود و یکی از بهترین اعمال ماه صفر هست.
@sangareshohadababol