تشابه میان ماجرای حضرت ابراهیم و اسماعیل علیهماالسلام با ليلة المبيت در نصوص کهن امامیه (در دو فرسته)
فرستهی اول
از فضائل مهم امیر المؤمنین صلواتاللهعلیه که همواره شیعیان در طول تاریخ به آن احتجاج و افتخار میکنند، ماجرای ليلة المبیت است. در برخی نصوص نیز به مشابهت این ماجرا با امتحان عظیم حضرت ابراهیم خلیل الله و فرزندش سلاماللهعلیهما اشاره کردهاند.
به عنوان مثال امام هادی در زیارت غدیریه به امیر المؤمنین صلواتاللهعلیهما خطاب میکنند:
"وأشبَهتَ فِي البَياتِ عَلَى الفِراشِ الذَّبيحَ عليه السلام ؛ إذ أجَبتَ كَما أجابَ ، وأطَعتَ كَما أطاعَ إسماعيلُ صابِرا مُحتَسِبا ؛ إذ قالَ لَهُ : {يَـبُنَىَّ إِنِّى أَرَى فِى الْمَنَامِ أَنِّى أَذْبَحُكَ فَانظُرْ مَاذَا تَرَى قَالَ يَـأَبَتِ افْعَلْ مَا تُؤْمَرُ سَتَجِدُنِى إِن شَآءَ الله مِنَ الصَّـبِرِينَ} وكَذلِكَ أنتَ لَمّا أباتَكَ النَّبِيُّ صَلَّى اللّه ُ عَلَيكُما وأمَرَكَ أن تَضطَجِعَ في مَرقَدِهِ واقِياً لَهُ بِنَفِسَك ، أسرَعتَ إلى إجابَتِهِ مُطيعاً ، ولِنَفسِكَ عَلَى القَتلِ مُوَطِّناً ، فَشَكَرَ اللّه ُ تَعالى طاعَتَكَ ، وأبانَ عَن جَميلِ فِعلِكَ بِقَولِهِ جَلَّ ذِكرُهُ : {وَمِنَ النَّاسِ مَن يَشْرِى نَفْسَهُ ابْتِغَآءَ مَرْضَاتِ الله} "
سید مرتضی رضواناللهعلیه نیز در اینباره چنین میگوید:
ماجرای لیلة المبیت فضیلتی بزرگ و منقبتی عالی قدر برای امیر المؤمنین علیه السلام است و همواره شیعه این جانفشانی را برتر از تسلیم حضرت اسماعیل علیهالسلام هنگام ذبح میداند.
شیعیان میگویند: تفاوت این دو کار بزرگ در این است که اسماعیل با یک پدر مهربان و دلسوز و مورد اعتماد مواجه بود و عادت روزگار چنین نبوده و نیست که فرزندان به دست پدران کشته شوند.
ولی امیر المؤمنین علیه السلام با دشمنان کینهتوز و خشمگین و غیر قابل اعتماد مواجه بود. خصوصا اینکه این فداکاری او باعث شد که رسول خدا صلّی الله علیه وآله وسلّم دور شود و نقشهی دشمنان بر آب شود. پس این فداکاری علی علیه السلام موجب خشمگینی بیشتر آنها شده بود و روا بود که به او آسیب برسانند.
"وهذه فضيلة عظيمة ومنقبة جليلة، ما زالت الشيعة تفضلها على استسلام إسماعيل لأبيه عليهما السلام عند أمره بذبحه.
وقالوا: إنما استسلم إسماعيل عليه السلام إلى أب حدب مشفق مأمون، وما جرت العادة بإتلاف الآباء للأبناء.
وأمير المؤمنين عليه السلام استسلم إلى أعداء حنقين مبغضين غير مأمونين، لا سيما وقد فوّتهم _بمبيتهم على الفراش_ غرضَهم وحرمهم مقصودهم، فهم على من فعل ذلك أحنق وبالإضرار به أجدر."
📜 شرح القصيدة المذهبة في مدح أمير المؤمنين عليه السلام للسيد الحميري، ص ۲۶۴
@kashani1395