⭕️شکّ مقدس(۲) ♦️بحران در افکار و عقاید مذهبی جوانان(۲) 🔻شك براى انسان دالان و معبر خوبى براى رسيدن به ايمان و يقين است. تا انسان از اين دالان عبور نكند و از اين معبر نگذرد، به آن سرمنزل بسيار عالى و لذيذى كه يقين نام دارد نمى ‏رسد. 🔻قرآن هم تلويحاً دعوت به شك كرده است؛ كجا؟ 🔻يكى از كتابهايى كه سرسختانه با تقليد مبارزه كرده است قرآن است. شايد در دنيا كتابى پيدا نشود كه اين مقدار بر اين موضوع تأكيد و اصرار كرده باشد. تا زمان قرآن كه پيدا نشده، اگر بعدها كتابهايى پيروى و تبعيت كرده باشند مطلب ديگرى است. 🔻يك وقتى من در آيات قرآن تتبّع كردم، ديدم از زبان هر پيغمبرى- بدون استثناء- تقليد و تبعيت كوركورانه از اسلاف و گذشتگان و محيط را انتقاد كرده است. از زبان مردم مى‏ گويد: إِنَّا وَجَدْنا آباءَنا عَلى‏ أُمَّةٍ وَ إِنَّا عَلى‏ آثارِهِمْ مُقْتَدُونَ‏ . در يك آيه ديگر: إِنَّا وَجَدْنا آباءَنا عَلى‏ أُمَّةٍ وَ إِنَّا عَلى‏ آثارِهِمْ مُهْتَدُونَ مى‏ گويد اينها جواب پيغمبران را اين جور مى‏ گفتند: ما گذشتگان و اسلاف خودمان را بر يك طريقه ‏اى يافته‏ ايم و دنبال همان طريقه پدران خودمان مى‏ رويم. يا گفتند راه درست همان راهى است كه پدران ما رفتند. 🔻قرآن در جايى مى‏ فرمايد: أَ وَ لَوْ كانَ آباؤُهُمْ لا يَعْقِلُونَ شَيْئاً وَ لا يَهْتَدُونَ ممكن است پدران اينها شعورشان به هيچ چيزى نمى ‏رسيده است، باز هم بايد از پدرانشان پيروى كنند؟! 🔻قرآن وقتى كه دعوت مى ‏كند به اينكه رشته تقليد را از گردن دور بيندازيد، دعوت به شك مى‏ كند؛ يعنى ترديد كنيد در آنچه كه از پدران و مادران و اسلاف و محيط خودتان فرا گرفته ‏ايد. 🔻اما قرآن كه مى‏ گويد ترديد كنيد، منظورش اين نيست كه ترديد خوب است؛ بلكه ترديد كنيد تا بتوانيد تحقيق كنيد. تا زمانى كه انسان در سنن محيط خودش و در تقاليد پدران و مادران ترديد نكند هرگز موفق به تحقيق نخواهد شد. 🔻پس اينكه عرض كردم قرآن هم دعوت به شك كرده است اين جور دعوت به شك كرده است؛ مى‏ گويد در صحت آنچه كه از اينها گرفته ‏ايد ترديد كنيد براى اينكه بتوانيد مجالى براى تحقيق بيابيد. 🔻من اين شك را «شك مقدس» مى‏ نامم، يعنى شكى كه براى تحقيق و مقدمه تحقيق است. ▪️مجموعه آثار استاد شهيد مطهرى، ج‏30، ص: 171-170-(با تلخیص و ویرایش جزئی) https://eitaa.com/shakhes1340