🌸تفسیر سوره حمد «صِرَاطَ الَّذِينَ أَنْعَمْتَ عَلَيْهِمْ غَيْرِ الْمَغْضُوبِ عَلَيْهِمْ وَلَا الضَّالِّينَ؛ راه آنان که به آنها انعام فرمودی، نه راه کسانی که بر آنها خشم فرمودی (قوم یهود) و نه گمراهان (چون اغلب نصاری).»(آیه 7 سوره حمد) ضالین در قرآن *ضلالت که حدود دویست مرتبه این واژه با مشتقاتش در قرآن آمده است. گاهی در مورد تحیّر به کار می رود.«وجدک ضالاً»(ضحی 7) و گاهی به معنی ضایع شدن است. «اضل اعمالهم»(محمد1) ولی اکثراً به معنای گمراهی و همراه با تعبیرات گوناگونی نظیر«ضلال مبین» «ضلال بعید»«ضلال کبیر» به چشم می خورد. *در قرآن افرادی به عنوان گمراه معرفی شده اند، از جمله: کسانی که ایمان خود را به کفر تبدیل کردند. «مَن يَتَبَدَّلِ الْكُفْرَ بِالْإِيمَانِ فَقَدْ ضَلَّ سَوَاءَ السَّبِيلِ» ﴿١٠٨ بقره﴾ مشرکان«وَمَن يُشْرِكْ بِاللَّهِ فَقَدْ ضَلَّ ضَلَالًا بَعِيدًا» ﴿١١٦ نساء﴾ کفار«وَمَن يَكْفُرْ بِاللَّهِ............ فَقَدْ ضَلَّ» ﴿١٣٦ نساء﴾ عصیان گران«وَمَن يَعْصِ اللَّهَ وَرَسُولَهُ فَقَدْ ضَلَّ» ﴿٣٦ احزاب﴾ مسلمانانی که کافران را سرپرست و دوست خود گرفتند.«لَا تَتَّخِذُوا عَدُوِّي وَعَدُوَّكُمْ أَوْلِيَاءَ .......... وَمَن يَفْعَلْهُ مِنكُمْ فَقَدْ ضَلَّ سَوَاءَ السَّبِيلِ» ﴿١ ممتحنه﴾ کسانی که مردم را از راه خدا باز می دارند، کسانی که به خدا یا رسول خدا توهین می کنند،آنان که حق را کتمان می کنند و کسانی که از رحمت خدا مأیوسند. *در قرآن نام برخی به عنوان گمراه کننده آمده است، از قبیل: ابلیس، فرعون، سامری، دوست بد، رؤسا و نیاکان منحرف *گمراهان خود بستر و زمینه انحراف را فراهم و گمراه کنندگان از این بستر و شرایط آماده استفاده می کنند. بسترهای انحراف در قرآن عبارتند از: 1. هوسها«اتَّخَذَ إِلَـٰهَهُ هَوَاهُ وَأَضَلَّهُ اللَّه»(جاثیه آیه 23) 2.بت ها «وَجَعَلُوا لِلَّهِ أَندَادًا لِّيُضِلُّوا عَن سَبِيلِهِ ۗ»(ابراهیم 30) 3.گناهان«وَمَا يُضِلُّ بِهِ إِلَّا الْفَاسِقِينَ» ﴿٢٦ بقره﴾ 4.پذیرش ولایت باطل «أَنَّهُ مَن تَوَلَّاهُ فَأَنَّهُ يُضِلُّهُ »(حج 4) 5.جهل و نادانی« وَإِن كُنتُم مِّن قَبْلِهِ لَمِنَ الضَّالِّينَ»(بقره، 198) ...... حجت الاسلام و المسلمین قرائتی، تفسیر نور، ص40 @shamem_hoozoor