بسم الله الرحمن الرحیم بحمدالله جلسه صد و یازدهم برگذارشد مهمترین نکات مطرح شده در این جلسه : الف) این بحث در لسان قدماء و متاخرین به صورت تلویحی مطرح شده است و در فحص مختصری که شده است کسی بدان صریحا اشاره نکرده است . ب) مراد از (شاب غیرقادر) در عنوان بحث هر کسی است که در انجام تکلیف دچار مشقتی مافوق مشقت موجود در تکالیف و ما دون مشقت حرجی شده است لذا شامل بچه های نوبلوغ و جوانهایی که به هر دلیل قدرت کافی و نوعی برای انجام صوم را ندارند خواهد شد. ج) در استثناء از دلیل وجوب صوم به آیات شریفه و به روایات اهل البیت علیهم السلام تمسک شده است . در استثناء مسافر و مریض به آیه 183 سوره مبارکه بقره و در استثناء محروج به دلیل لاحرج و در استثناء شیخ و شیخه و عطاش به دو روایت صحیحه محمد بن مسلم و مرسله ابن بکیر تمسک شده است . د) یکی از ادله در اثبات استثناء در مدعی این بحث تمسک به فقره (و علی الذین یطیقونه فدیه طعام مسکین) از این آیه شریفه است که چهار احتمال در آن وجود دارد که باید بررسی شود : احتمال اول : این فقره به آیه بعدی (فمن شهد منکم الشهر فلیصمه) نسخ شده است. و فیه : اولا نسخ خلاف آیات شریفه ای است که در مقام بیان جعل شارع هستند . ثانیا شاهدی بر این نسخ جز کلام برخی از مفسیرین که غالب آنها از عامه هستند وجود ندارد لذا قابل اخذ نیست . احتمال دوم : مراد از این فقره شریفه همانی است که در مرسله ابن بکیر آمده است یعنی الذین یطیقونه من اول الامر ثم اصابهم الکبر او العطاش او شبه ذلک. و فیه : اولا تقدیر خلاف ظاهر از آیه شریفه است و ثانیا این احتمال با مدعی بحث تنافی ندارد چراکه در مانحن فیه هم شاب غیرقادر کسی است که یطیق من اول الامر ثم اصابه عدم القدرۀ بای سبب کان مضافا به اینکه در ذیل روایت مرسله ابن بکیر تعبیر (شبه ذلک) دارد که شامل مقام هم خواهد شد . احتمال سوم : مرحوم آقای خویی ره فرمودند اطاقه با طاقت متفاوت است و به معنی ما تنتهی القدرۀ است که اصلا عمومیتی ندارد و فقط شامل کسی است که قدرتش به نهایت رسیده که مراد همان شیخ وشیخه و عطاش است . و فیه : اولا تفریق بین اطاقه وطاقت خلاف فهم جل لغویین است و ثانیا لوسلم که اینطور باشد با مدعی بحث تنافی ندارد چراکه غالب افرادی که در مقام مورد بحث واقع شده اند کسانی هستند که قدرتشان به نهایت رسیده است و الان قادر با انجام تکلیف به سهولت نیستند . احتمال چهارم : این فقره ظاهر در عمومیت است و به ضرورت دین و مذهب افراد قادر از آن بیرون رفته اند و بقیه افراد ذیل آن باقی مانده اند که از جمله آنها مشکوکین هستند . فتلخص مما ذکرنا اثبات این مدعی از یکی از احتمالات سه گانه اخیر ممکن است و فی الجمله مدعای بحث ثابت خواهد شد .