👤 علیرضا داودی / دکترای مطالعات سیاسی ✍ آیا خواهد کرد؟ اینکه روحانی استعفا می‌کند یا نه درواقع سؤال نیست بلکه آرزوی برخی جریان‌های سیاسی است که از دست دولت سالمندان به تنگ آمده‌اند و جوابش واضح است؛ خیر استعفا نمی‌کند و کسی نیز توان و اراده برکناری آن را ندارد. استعفا با چند هدف و دلیل می‌تواند واقع شود که به نظر می‌رسد دولت هیچ دلیلی برای آن ندارد: 1- پذیرش ناتوانی و اعتراف به شکست عموماً افراد بعدازاینکه باور کردند امکان ایجاد تغییر مثبت و رساندن مجموعه تحت کنترل خود را ندارند به استعفا روی می‌آورند تا فضا برای مدیریت جدید و تحول فراهم شود. دولت کنونی نه‌تنها معتقد به ناکارآمدی و ناتوانی نیست بلکه به‌شدت در رسانه بر طبل موفقیت می‌کوبد و بر این اساس نمی‌توان تصور کرد جناب رئیس‌جمهور به دلیل اعتراف به شکست و عدم توان مدیریتی بخواهد استعفا دهد. 2- استفاده از حمایت اکثریت موافق در برابر مخالفان عموماً در نظام‌های پارلمانی وقتی دولت دارای موفقیت و محبوبیت نمی‌تواند در برابر کارشکنی نهادهای دیگر حاکمیتی مانند مجلس یا سیستم قضایی یا نهادهای نظامی اقدامی انجام دهد با اعلام استعفا و ایجاد شوک روانی اجتماعی، موج عظیمی از فشار جامعه را علیه مخالفان خود به راه می‌اندازد تا از این طریق بتواند آن‌ها را مجبور به پذیرش برنامه‌های خود کند. انتخابات زودهنگام در انگلستان که چند روز پیش رخ داد درواقع برنامه بوریس جانسون بر اساس همین طرح بود که توانست با پیروزی در این انتخابات دیگران را مجبور به پذیرش طرح خود برای خروج از اتحادیه اروپا کند. دولت جناب روحانی در جامعه کنونی به‌عنوان یک دولت موفق و پیشرو تلقی نمی‌شود که بخواهد به‌وسیله استعفا مثلاً مجلس یا قوه قضائیه و دیگر نهادها را مجبور به پذیرش طرح‌های خود کند. بی‌شک دولت می‌داند مردم از این استعفا استقبال خواهند کرد. اگر دولت روحانی به دنبال چنین کاری بود باید سال اول امضای برجام که در اوج محبوبیت خود بود و در راستای نهایی سازی لایحه FATF این اقدام را انجام می‌داد. 3- شوک انتخاباتی برای پیروزی برخی دولت‌ها در آستانه انتخابات‌های مهم با استفاده از حربه استعفا و تهدید به کناره‌گیری در صورت دخالت در انتخابات تلاش می‌کنند شوکی اجتماعی را برای پیروزی در انتخابات ایجاد کنند. این باور که دولت روحانی از طریق این تهدید می‌خواهد در انتخابات مجلس تأثیر گذارد هم عملاً غیرعقلانی است چراکه اولاً عمده گروه‌های حامی دولت در انتخابات ریاست جمهوری اکنون ناقد دولت هستند و دولت نمی‌تواند بر این افراد سرمایه‌گذاری رسانه‌ای داشته باشد و از طرفی چنانکه گفته شد به دلیل پایگاه ضعیف اجتماعی چنین حرکتی یک انتحار تمام‌عیار با ضریب شکست 100 درصد است. شاید بتوان دلایل دیگری نیز برای تصمیم به استعفا ذکر کرد اما در واقعیت بیرونی دولت تصمیم دارد تا انتهای دوره خود پیش رود چراکه جریان اعتدال و شخص حسن روحانی تمایل ندارد شکست را بپذیرد و در تاریخ انقلاب اسلامی به‌عنوان اولین دولت مستعفی ماندگار شود. جریانات سیاسی نزدیک به دولت کنونی همانند چپ‌های سنتی و اصلاح‌طلبان، راست سنتی و اصولگرایان محافظه‌کار بی‌شک می‌دانند در وضعیت کنونی استعفای دولت منجر به پیروزی رادیکال‌ترین رقبای آن‌ها خواهد شد و بر همین اساس ترجیح می‌دهند دولت به حیات خود ادامه دهد تا در دو سال آینده با برنامه‌های رسانه‌ای منسجم و هدفمند شرایط رقابت انتخاباتی را تغییر دهند. بر این اساس منافع دولت و جریانات سیاسی نزدیک به آن در عدم استعفای دولت است و البته جریانات سیاسی مقابل و رقیب نیز توانی برای اجبار دولت به کناره‌گیری نداشته و در آینده نیز نخواهند داشت. ________________________ آخرین تحلیل های سیاسی را اینجا بخوانید @siyasat_nameh