✳️ جایگاه انسان در هرم هستی 💠استاد علی فرحانی در جلسه 60 تدریس کتاب بدایه الحکمه، پس از بیان نکاتی پیرامون امتناع اعاده معدوم و سرآغاز بحث وجود ذهنی، مطالب مهمی را درباره جایگاه انسان در هستی و ظرفیت ادراک او بیان می کنند. 🔺صوت زیر قسمت های تقطیع شده از همان جلسه است. 🔺من متن زیر را که برگرفته از تدریس ایشان است نوشته ام تا پیش از شنیدن صوت، مقدماتی را برای استفاده ی هرچه بیشتر از کلام استاد، مرور کنیم. 🔺برای تصور راحت تر مطالب زیر، تصویری را که در حکم تخته کلاس است، برای شما مخاطبین محترم کانال المرسلات کشیده ام. 🔹🔹🔹🔹🔹🔹🔹 🔸انسان، دارای تمام مراتب وجودی عالم است. 🔸عوالم وجودی نزد فلاسفه، سه مرتبه دارد. عالم ماده، عالم مثال و عالم عقل. 🔸جسم انسان، حیث مادی اوست و خیال انسان، بُعد مثالی انسان است و عقل انسان نیز حیث مرتبه عقل اوست. حقیقت انسان هر سه مرتبه از عوالم وجودی را داراست. 🔸در هرکدام از این عوالم، موجودات دیگری نیز هستند که انسان در بعضی از مراتب می تواند با آن ها مرتبط شود. مثلا انسان علاوه بر جسم خود (که حیث مادی اوست) می تواند با دیگر موجودات عالم ماده ارتباط برقرار کند و در آن ها تصرف کند ولی در مراتب بالاتر مثل عالم مثال و عالم عقل، دارای محدودیت است و امکان ارتباط با موجودات دیگر در این دو عالم را ندارد. انسان نمی تواند از حیث مثالی خود (یعنی خیال)، فراتر رفته و با موجودات دیگر عالم مثال ارتباط برقرار کند. همین طور در عالم عقل نیز این امکان وجود ندارد. 🔸البته در اوحدی از عرفا در بعضی از مکاشفات آن ها، ممکن است عارف سالک، حقایقی از موجودات عوالم بالاتر را درک کند و حتی در آن ها تصرف کرده و مسلط بر عوالم مثال یا عقل شود. ولی در حالت عادی، این توانایی برای انسان وجود ندارد. برخلاف ادراک، تصرف و تسلط در عالم ماده. 🔸راه ارتباط انسان با موجودات عالم ماده، حواس پنجگانه است. بنابراین شناخت جزئی این موجودات برای او میسر است. ولی چون در حالت متعارف دسترسی به موجودات عالم مثال و عالم عقل ندارد، شناخت او از آن ها جزئی و شخصی نیست. 🔸علم انسان به موجودات عالم مثال و عقل، کلی است. یعنی از طریق شناخت خواص موجودیت آنها، امکان شناخت آن ها فراهم می شود. 🔸این نکته در عبارات شهید مطهری با عنوان جهان بینی کل گرا مطرح شده است و غرض اصلی از علم فلسفه نیز، شناخت همین خواص موجودیت موجودات عالم است. چون فلسفه بر محور علم حصولی حرکت می کند و علم حصولی ذاتا کل نگر است و موجودات را با تشخص خارجی آن ها درک نمی کند. 🔸فیلسوف در عوالم بالاتر همچون نابینایی است که با عصای برهان، هستی موجودات و خصوصیات کلی آن ها را کشف می کند و با لوازم منطقی آن، به تکثیر علم خود می پردازد و هستی را توصیف می کند. 🔸به همین خاطر مختصات و جزئیات عوالم بالاتر، از منابع نقلی برای ما حاصل شده است چرا که عقل، به آن ها دسترسی ندارد. مثلا خصوصیات جزئی که مربوط به بهشت و جهنم است از طریق آیات قرآن به دست ما رسیده است. 🔰حجت الاسلام سید مجتبی جواهری #پای_درس_استاد #فلسفه_و_عرفان @almorsalat