🔸 در مباحث معرفتی ازجمله در رسائل الانسان علامه طباطبایی (رض) و تفسیر المیزان ذیل داستان هبوط آدم (ع) در سه سوره مبارکه بقره، اعراف و طه بحث می شود که حیات انسان قبل از دنیا مراتب وجودی قبل از دنیا است نه زمان قبل از دنیا (در قبل از دنیا به اصطلاح تقدم رتبی مد نظر است نه تقدم زمانی) با این حساب انسان قبل از دنیا، بیان ساختار وجودی انسان از احسن تقویم تا اسفل سافلین است. لذا داستان هبوط و اخذ میثاق در عالم ذر که در همین سوره بیان شده و در مقابل اغوای شیطان و نسیان میثاق و هبوط در دنیا از مهمترین مباحث انسان شناسی قرآنی است. 🔸 آیات ۱۰ تا ۳۰ سوره مبارکه اعراف انسان شناسی تربیتی دقیقی را بیان می کند که در نسبت با آن روش و مسیر اغوای شیطان و انحراف انسان در ماجرای هبوط ترسیم شده است. اگر طریق اغوای انسان توسط شیطان و توجه دادن او به دنیا و هبوط انسان شناخته شود، راه های جلوگیری از انحراف و خروج انسان از مسیر عبودیت و صراط مستقیم فهم می شود. در سوره اعراف پس از بیان ماجرای اغوای شیطان و هبوط آدم (ع) تناظر میان این اغوا و اغوای بنی آدم تصریح شده که؛ "يَابَنِیٓ ءَادَمَ لاَ يَفْتِنَنَّكُمُ ٱلشَّيْطَٰنُ كَمَآ أَخْرَجَ أَبَوَيْكُم مِّنَ ٱلْجَنَّةِ" (اعراف؛۲۷) لذا یک مربی تربیتی و انسان محور و تربیت محور نیازمند تدبر در این انسان شناسی و شیطان شناسی قرآنی است. 🔸 در سطح اجتماعی نیز خطوات شیطان و روش های اغوای او در قالب شیوه های دشمن ظهور می کند. لذا ریشه دشمن شناسی فرهنگی با شیطان شناسی گره می خورد. 👈 تدبر در این سوره و رجوع به مباحث المیزان برای این شیطان شناسی و مقابله با شیطان مفید است. نمونه هایی را در ادامه ذکر می کنیم: