دلیل سوم: قرآن کریم می فرماید«يَوْمَ تُبَدَّلُ الْأَرْضُ غَيْرَ الْأَرْضِ» این آیه بیانگر غیریت ذاتی در خود زمین اخروی است. در آیه نفرمود « يوم تبدل آثار الأرض بغيرها » که آثار و خصوصیات و عوارض این زمین تغییر کند و خود ذات آن محفوظ باشد، بلکه غیریتی که در آیه مستند به خود ذات زمین است دال بر غیریت ذاتی است و نه عرضی پس وقتی این زمین غیر از دنیا باشد دیگر هر آنچه در این زمین دنیوی خواهد بود با خود زمین زائل می شود و دیگر با ظهور زمین اخروی چیزی از زمین دنیوی و ما فيها باقی نخواهد ماند تا آن اجزا و بدن عود کند»1⃣ ✅جواب: أولا: هنگامی که به آیات راجع به قیامت مراجعه شود روشن می گردد که تغییر و تبدیل زمین، ذاتی نیست یعنی به گونه ای نیست که کره زمین به کلی نابود شود و یک زمین دیگری خلق شود بلکه همین زمین دنیا دچار دگرگونی و تغییر و تبدیل قرار می گیرد به آیات ذیل توجه فرمائید: «يَوْمَ تَرْجُفُ الْأَرْضُ وَالْجِبَالُ وَكَانَتِ الْجِبَالُ كَثِيبًا مَهِيلًا»المزمل:۱۴ «وَإِذَا الْأَرْضُ مُدَّتْ*وَأَلْقَتْ مَا فِيهَا وَتَخَلَّتْ»الانشقاق:۳-۴ «إِذَا زُلْزِلَتِ الْأَرْضُ زِلْزَالَهَا*وَأَخْرَجَتِ الْأَرْضُ أَثْقَالَهَا»الزلزلة:۱-۲ «وَحُمِلَتِ الْأَرْضُ وَالْجِبَالُ فَدُكَّتَا دَكَّةً وَاحِدَةً»الحاقة:۱۴ هنگامی که تغییرات و تبدیلهایی که در آیات بیان شده در زمین رخ دهد دیگر با کره زمینی که هم اکنون موجود است متفاوت خواهد بود زیرا هرگاه کوهها از بین برود و زمین کشیده و گسترده گردد و آنچه در درون خود دارد بیرون افکند قهرا با کره زمین موجود فرق بسیاری خواهد داشت و لذا «يَوْمَ تُبَدَّلُ الْأَرْضُ غَيْرَ الْأَرْضِ» صادق است و زمین دنیوی تبدیل به زمین اخروی خواهد شد پس موضوع واحد است و در آن تغییرات و دگرگونی واقع می شود. کما اینکه در آیه دیگری حشر بدن دنیوی از زمین موجود را به روشنی بیان می نماید: «مِنْهَا خَلَقْنَاكُمْ وَفِيهَا نُعِيدُكُمْ وَمِنْهَا نُخْرِجُكُمْ تَارَةً أُخْرَى»طه:۵۵ «ثُمَّ إِذَا دَعَاكُمْ دَعْوَةً مِنَ الْأَرْضِ إِذَا أَنْتُمْ تَخْرُجُونَ»الروم:۲۵ ثانيا: مسأله معاد و قیامت امر غیبی است و اگر از حد دلالت آیات و روایات خارج شویم دچار تخمین و تظنی خواهیم شد. آیه ای که مستدل به آن استدلال کرد این آیه بود «يَوْمَ تُبَدَّلُ الْأَرْضُ غَيْرَ الْأَرْضِ»ابراهیم:۴۸ آیه شریفه تنها خبر از تغییر و تبدیل در کره زمین می دهد دیگر نسبت به ابدان دنیوی ساکت است. مستدل تغییر و تبدیل را تسری داد و بدنهای عنصری در زمین را هم مشمول تغییر و تبدیل دانست در حالیکه آیه هیچ گونه دلالتی بر این ادعا ندارد. به عبارت دیگر بر فرض ما بپذیریم آیه مذكوره دلالت بر نابودی کره زمین، و پیدایش زمین دیگری می کند ولی هرگز بر نابودی ابدان دنیوی انسانها نمی کند و می توان با تمسک به آیات و روایات دیگر قائل شد که ابدان دنیوی عنصری منتقل به زمین اخروی می شوند. 📚منبع: 1⃣ معاد جسمانی در حکمت متعالیه ص۲۷۵/مرتضی پویان/ناشر: بوستان کتاب/۱۳۸۸ #عرفان_تصوف #معاد_ملاصدرا #معاد_جسمانی #سید_محمود_هاشمی_نسب @sonnat_voice