فلسفه و وحدت عددی حق تعالی در نزد عقل و نقل اثبات شده که وحدت ذات حق تعالى، وحدث عددی نیست کما اینکه این قضیه مورد قبول قائلین تشکیک در وجود نیز می باشد.1⃣ ولی نظریهٔ تشکیک در وجود مستلزم این است که وحدت خالق تعالی، از قبیل وحدت عددی محاسبه شود چنانکه بعضی از معاصران این امر را متذکر شده «مسأله تشکیک سر از وحدت عددی بودن حق در می آورده و قائل شدن به تشکیک که بالاخره از وحدت عددیه جدا نیست»2⃣ توضيح: وحدت عددی به این معناست که هرگاه شیئی را اوّل، و شیء دیگری را ثانی به حساب می آوریم این بدان معناست که بین آن دو شیء، وجه اشتراک و تشابه یافت می شود که آن دو را در طول یکدیگر محاسبه نموده ایم. اما از منظر قرآن و سنت و عقل، ذات حق تعالی هیچ گونه وجه اشتراک و تشابهی با مخلوقات ندارد و وحدت او وحدت عددی نیست3⃣ یعنی وحدتش در مقابل اثنین نیست زیرا که او بی همتاست و از جمیع مخلوقات و ممکنات تخصصاً خارج است. ولذا وحدتش ذاتی است یعنی بلا تشبیه و بلا عدیل و بلا نظیر است و هیچ موجودی در طول یا در عرض او نیست تا وحدتش عددی گردد. پس معنای اینکه او یکی است این است که ثانی برای او در نزد عقل مستحیل است. اما قائلين تشکیک در وجود می گویند حقیقت وجود در عین اینکه حقیقت واحد و سنخ واحد است دارای مراتب و درجات گوناگون است، مرتبه ای از او غنی و واجب است و مراتب دیگر فقیر و ممکن.4⃣ این نگرش بدین معناست که «حق تعالی مرتبۀ نخست وجود»5⃣ محاسبه گردد و از جهت طولی سر سلسله ممکنات و در ردیف و عداد مخلوقات قرار گیرد ( با توجه به اینکه آنان خالق تعالی و مخلوق را در حقیقت وجود مشترک می دانند و تفاوتشان را به شدت و ضعف قلمداد می نمایند) در این صورت وحدت ذات حق تعالی، وحدت عددی می گردد زیرا هنگامی که در مرتبه اعلای وجود قرار گرفت یعنی شماره یک موجودات تلقی شده سپس در مرتبه بعد مجردات و در مراتب بعدی سایر ممکنات قرار گرفته اند تا نوبت به عالم طبیعت و مادی می رسد که این همان وحدت عددی است که به عقل و نقل مردود است. اگر چه قائلین به تشکیک در وجود در گفتار وحدت عددی حق تعالی را نفی می کنند ولی این امر لازمه نظریه مذکور است. 📚منابع: 1⃣مجموعه آثار استاد مطهری ج۶ ص۸۸۱/مرتضی مطهری/انتشارات صدرا/تهران 2⃣ توحید علمی و عینی در مکاتیب حکمی و عرفانی ص۲۱۳/محمد حسین طهرانی/انتشارات علامه طباطبایی 3⃣ عن امیرالمومنین علیه السلام:واحد بلا عدد(نهج البلاغه:خطبه ۱۸۵) 4⃣ مجموعه آثار استاد مطهری ج۵ ص۲۱۹/مرتضی مطهری/انتشارات صدرا 5⃣فرهنگ اصطلاحات فلسفی ملاصدرا ص۱۶۹/سید جعفر سجادی/وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی 📗(برگرفته از کتاب تأملی در نظریه اصالت وجود و وحدت وجود/سید محمود هاشمی نسب/دلیل ما) #فلسفه @sonnat_voice