🔰 علوم انسانی را برای چه می خواهیم؟
✍️ رضا داوری اردکانی
چرا می‌خواهیم علوم‌اجتماعی داشته باشیم؟ ظاهراً وجه آن این است که تعلق به تجدد و گوشه‌ی چشمی به توسعه داریم و بسته تکنیک شده‌ایم و اندیشه تکنولوژی ما را رها نمی‌کند، چنین نیست که ما بتوانیم با یک تصمیم خود را از قیدهای جهان متجدد برهانیم حتی اگر به هیچ‌وجه با تكنولوژی دم‌خور نباشیم، تكنولوژی قدرت دارد، علم قدرت دارد و قدرتش در همه جا گسترده شده است. نباید امر بر ما مشتبه شود و گمان کنیم که می‌توانیم علم و تکنولوژی را نفی کنیم یا آن را به هر صورتی که بخواهیم درآوریم. ما نمی‌توانیم مشت بر دندان محکم تكنولوژی و علم بکوبیم البته این علم، علم مطلق نیست و علم دیگری می‌تواند جای آن را بگیرد. اما با داعیه و با صرف تمسّك به چند عادت دینی، با تكرار چند كلمه و چند عبارت، دست ما دست خدا نمی‌شود. زمانی دست، دست خدا می‌شود كه خودی از میان برخیزد و چه بد است که دستمان، دست شیطان باشد و آن را دست خدا بینگاریم و وانمود کنیم.
اگر می‌خواهیم علوم انسانی داشته باشیم، باید علوم انسانی غربی را مطالعه كنیم، باید دریابیم كه از علوم انسانی غربی چه كاری برمی‌آید. آن‌گاه اگر خواستیم می‌توانیم از آن استفاده كنیم. من فکر می‌کنم که علوم‌اجتماعی در غرب ناظم جامعه و كنترل‌كننده‌ی زندگی متجدد است. اما ما در این‌جا علوم‌اجتماعی را برای اینكه باید برنامه‌ی توسعه را با آن تدوین كنیم، می‌خواهیم.
علم با همت و تعلق خاطر به آینده و آن‌چه در آینده باید تحقق یابد پدید می‌آید و رشد می‌کند. علم اجتماعی باید جامعه جدیدی را طراحی کند یا مواظب و مراقب جامعه موجود باشد و بالاخره باید میان کار علم و وضع و نظام جامعه حداقلی از تناسب و هماهنگی وجود داشته باشد. اگر کسی به تحول در علوم‌اجتماعی نظر دارد، باید حداقل به این شرایط بیندیشد. امیدوارم توفیق این اندیشیدن را داشته باشیم.
⚜️ @lotfi74