📌بعدالتحریر ❓بکارگیری تاریخ در علوم اجتماعی با چه اشکالی روبروست؟ 🔹 گزاره های تاریخی آنقدر جذاب هست که در تحلیل های تاریخی نتوان آنها را نادیده گرفت. تاریخ و گذشته ی پدیده ها معمولا فهم بهتری از وضع امروز آنها به دست می دهند. علاوه بر این با رجوع به تاریخ است که سیر تطورات یک پدیده روشن می شود. اما در دهه های اخیر و با غالب شدن نگاه علمی، اعتبار گزاره های تاریخی با اشکالاتی مواجه شد. اشکال اول که عمدتا از سوی پوزیتیویست ها مطرح می شد، عبارت بود از عدم آزمون پذیری گزاره های تاریخی. گزاره های تاریخی مربوط به گذشته اند و نمی توان صحت آنها را ارزیابی کرد، در نتیجه از اعتبار ساقط هستند. اشکال بزرگتر، جزیی بودن گزاره های تاریخی و در نتیجه عدم امکان تعمیم آنها بود. مثلاً اگر در یک جایی فلان قضیه علت وقوع انقلاب بود، این امکان وجود ندارد که در موارد مشابه هم همین قانون حاکم باشد، بلکه هر پدیده ی تاریخی علت خاص خود را دارد و با مشاهده ی موارد واقع شده در گذشته حوادث آینده را تبیین و پیش بینی نمود. در نتیجه تاریخ به درد همان فهم گذشته می خورد و در تحلیل وقایع روز کاری ازو بر نمی آید. نتیجه ی وارد کردن تاریخ به عرصه ی فهم اجتماعی نیز چیزی جز تحمیل پیش زمینه های تاریخی بر واقعیت اجتماعی موجود نیست. به عبارت دیگر ما پدیده ی موجود را بر اساس فهمی که از گذشته و بوسیله ی تاریخ به ما القا شده فهم می کنیم و در نتیجه از فهم حقیقت پدیده ی اجتماعی باز می مانیم. ما با کنار گذاشتن فهم تاریخی از جهت دار شدن فهم مان نسبت به پدیده ها جلوگیری می کنیم. گویا تفصیلات کارل پوپر در کتاب «فقر تاریخی گری» نیز ناظر به همین اشتباه روش شناختی در علوم اجتماعی است. ناگفته نماند در حالیکه پوزیتیویست ها به هیچ عنوان زیر بار پذیرش تاریخ در علوم اجتماعی نمی روند، جریانات هرمنوتیکی و تفسیری در علوم اجتماعی، با داعیه ی گذر از ظاهر پدیده ها و «فهم» نیات کنشگران، راه را بر ورود تاریخ در علوم اجتماعی هموار کرده و هدف اصلی علوم اجتماعی را نیز «تفهم» معرفی کرده اند. آنان مدعی هستند که با شناخت تاریخی و فرهنگی است که می توان به وضعیت کنونی پدیده ها پی‌برد. اما با اینهمه، مطهری چگونه تاریخ (بعنوان یک معرفت نسبی و جزیی) را در کنار فلسفه (بعنوان یک دانش قطعی) می نشاند و در دانش اجتماعی به کار می گیرد؟ #روش_تحقیق_در_علوم_اجتماعی @taamollat