تغذّی از سایر فرهنگها
شب گذشته یکی از آثار استاد مطهری را مطالعه میکردم تا اینکه به این جملهها رسیدم. از خواندنش خیلی لذت بردم. ناخودآگاه شاید پنج یا شش بار این تکّه از کتاب را خواندم. آن جملهها را عینا در ادامه میآورم:
برای اثبات اصالت یک فرهنگ و یک تمدن، ضرورتی ندارد که آن فرهنگ از فرهنگها و تمدنهای دیگر بهره نگرفته باشد، بلکه چنین چیزی ممکن نیست. هیچ فرهنگی در جهان نداریم که از فرهنگها و تمدنهای دیگر بهره نگرفته باشد، ولی سخن در کیفیت بهرهگیری و استفاده است.
یک نوع بهرهگیری آن است که فرهنگ و تمدن دیگر را بدون هیچ تصرفی در قلمرو خودش قرار دهد.
اما نوع دیگر این است که از فرهنگ و تمدن دیگر تغذّی کند؛ یعنی مانند یک موجود زنده آنها را در خود جذب و هضم کند و موجود تازهای به وجود آورد.
فرهنگ اسلامی از نوع دوم است، مانند یک سلول زنده رشد کرد و فرهنگهای دیگر از یونانی و هندی و ایرانی و غیره در خود جذب کرد و به صورت موجودی جدید با چهره و سیمایی مخصوص به خود ظهور و بروز کرد و به اعتراف محققان تاریخ فرهنگ و تمدن، تمدن اسلامی در ردیف بزرگترین فرهنگها و تمدنهای بشری است.
مرتضی مطهری
کتاب آشنایی با علوم اسلامی ج ۱ ص ۲۰.