«هل من مزید» مالی و ژوئیسانس
🔹اخیراً دو خبر در زمینه اقتصادی منتشر شد که یکی وام‌های کلان بانک‌ها به کارکنان خودشان بود و یکی وام‌های رئیس سازمان بورس به پنج عضو هیأت مدیره‌اش! این خبرها که سابقاً نیز مکرراً منتشر شده و هم‌اکنون نیز در سیستم‌های دیگری نیز وجود دارد، آبروی نداشته سیستم‌های لیبرال و غرب‌گرای بانک و بورس را بیش از پیش برد. سابقاً دستمزدهای کلان سلبریتی‌های سینما و فوتبال نیز آبروی آن سیستم‌ها را برده بود. اما ریشه معرفتی این وقایع به کجا برمی‌گردد؟ و اساساً برای مقابله با این جریانات از کجا باید شروع کرد؟
🔹ریشه معرفتی این وقایع، آتش تکاثرطلبی بی حد و حصری است که در جهنم نفس این افراد غلیان و جوشش دارد. این امر در آیه سی سوره قاف بدین صورت بیان شده: يَوْمَ نَقُولُ لِجَهَنَّمَ هَلِ امْتَلَأْتِ وَ تَقُولُ هَلْ مِنْ مَزِيدٍ. چنانکه سابقاً در این کانال (اندیشکده تثبیت) بیان شد، تمدن غرب مبتنی‌بر پارادایم «نار» است و علوم انسانی غرب نیز منبعث از آتش جهنمی است که جنّی به نام پرومتئوس، آن را مبنای ساینتیسیسم قرار داد. سیستم علوم مالی و اقتصادی مدرن نیز منبعث از پارادایم «نار» است و با ادبیات مفهومی «نار»محور قابل‌تحلیل است.
🔹«هل من مزید» نیز بعنوان یکی دیگر از نظام مفهومی پارادایم نار، بخش دیگری از این علوم انسانی مدرن را تحلیل می‌کند. «هل من مزید» منجر به چیزی می‌شود که تحت عنوان حداکثرسازی مطلوبیت و حداکثرسازی سود در اقتصاد مدرن وجود دارد. این حداکثرسازی‌ها ساختار انحصارطلبی، تئوری‌های کارتل‌ها، و تئوری‌های مدیریت مالی را شکل می‌دهد و نهایتاً خود را در قالب فرمول‌های ریاضی و لاگرانژ گرفتن و ماکسیمایزیشن بروز و ظهور می‌یابد. این همان فرایندی است که در سیر درخت فلسفه (که سابقاً اشاره شد که همان درخت زقوم جهنم است) طی می‌شود و نهایتاً در تخنه درخت فلسفه، «هل من مزید» در سیستم بانک به شکل تکنیک‌های وام‌دهی و ربا متجلی می‌شود و در سیستم بورس به شکل تکنیک‌های «قماربازی».
🔹تنزل حقیقت جهنمی «هل من مزید» در سایر علوم مدرن نیز قابل ردگیری است. بعنوان مثال، همین «هل من مزید» در معماری، سیاست، مدیریت، جامعه‌شناسی، روان‌شناسی و سایر علوم بروز و ظهورهای خاص خود را دارد. حکمای اسلامی، باطن پرخوری را نیز همین حقیقت می‌دانند. اما یکی از تنزّل‌های این حقیقت، در ژوئیسانس رقم می‌خورد. باطن ژوئیسانس که همان غلیان هواها و هوس‌هاست و پروژه بنیادین غرب در فتنه ززآ برای نیل به رنسانس در ایران بود، همین «هل من مزید» است؛ یعنی «الثئا» در درخت فلسفه میل نامتناهی به نامستوری و پرده‌دری دارد و لذا اهالی ژوئیسانس در خیابان‌های تهران، مایلند هرچه بیشتر خود را برهنه کنند و هرچه بیشتر آتش شهوت را در جامعه شعله‌ور سازند.
🔹لذا ریشه معرفتی وام‌دهی‌های بی‌حدوحصر و شهوت‌رانی‌های لجام‌گسیخته از یک حقیقت جهنمی ناشی می‌شود و آن همان «هل من مزید» است. آنچه دکارت در تعریف خود از درخت فلسفه بیان کرد دقیقاً منطبق با درخت زقوم جهنم است که در قرآن بیان شده که «تخرج فی اصل الجحیم». ریشه این درخت که اعتباریات است از سه جزء تشکیل شده: عدد، کلمه، و کیفیت. ریشه عددی این درخت زقوم با تلقی «هل من مزید» منجر به شکل‌گیری نظام سایبر و همچنین تکاثرطلبی اقتصادی می‌شود.
🔹هل من مزید یعنی زیادت‌طلبی‌ای که در آن خیر نیست. لذا برکتی هم ندارد و فقط منجر به تکاثر می‌شود. اما زیادتی که در آن خیر باشد، موجب برکت می‌شود و غایت آن کوثر است. نمونه اول از جنس «کسب» است و خودبنیاد و نمونه دوم، از جنس «رزق» است و خدابنیاد. هر انسانی رهین آن چیزی است که کسب می‌کند اما در قضیه رزق این امر وجود ندارد. چنانکه «کسب» ذاتاً در درخت فلسفه نهادینه شده، «رزق» ذاتاً در جنین حکمت بنیان دارد زیرا آنچه حکیم در جنین حکمت بدان می‌رسد، خودبنیاد نیست بلکه خدابنیاد است و از خارج از رحم به وی ارزانی می‌شود. درباره تفاوت کسب و رزق، در آینده مباحثی خواهیم داشت.
🔹ضمن اینکه در سیستم قضایی باید تمهیدات مقابله قاطع با این تکاثرطلبی‌ها در بانک و بورس و سینما و فوتبال و... فراهم شود، اما برای حل بنیادین مشکل، باید گره‌های علمی و مبانی تفکری را با اصلاح مفاهیم علوم انسانی حل کنیم. مفاهیم علوم انسانی مدرن، ذاتاً مقوّم و مؤید این تکاثرطلبی‌هاست و تا وقتی درخت از ریشه قطع نشود، زدن شاخ و برگ‌ها راه به جایی نمی‌برد. باید به سمت تفکر قرآنی با مفاهیم قرآنی هجرت کرد و با این آجرها و خشت‌ها، ساختمان متفاوتی را در علم بنیان نهاد که «شفاجرف هار» و در لبه پرتگاه جهنم نباشد بلکه «غرف مبنیه» در اعلی علیین باشد و این امر شدنی است زیرا ظرفیت هرکدام از مفاهیم قرآنی، دریایی است که ما را مأمور به غواصی در آن کرده‌اند و گنجینه‌های نجات بشر مدرن، در این دریای عمیق است ان‌شاءالله.
✍️ اندیشکده تثبیت| امیر حسینی
@tasbit1444