بنابراین راه رسیدن به این طلب متعالی که سیدالشهدای(ع) در دعای عرفه میفرمایند: «اَللّهُمَّ اجْعَلْ غِنای فی نَفْسِی»، همین افتقار است که حضرت ولیّ عصر (عجل الله فرجه) در زیارتنامه روز عاشورا چنین میفرماید: «أَللَّهُمَّ إِنَّ الْغَنِی مَنِ اسْتَغْنی بِک وَ افْتَقَرَ إِلَیْک، وَالْفَقیرَ مَنِ اسْتَغْنی بِخَلْقِک عَنْک»- خدایا! غنی کسی است که با تکیه بر تو بینیازی جوید و به سوی تو افتقار یابد؛ و اینجاست که انسان معنای «غنای نفس» دعای عرفه را میفهمد.
دولت فقر خدایا به من ارزانی دار // کائن کرامت سبب حشمت و تمکین من است
به تعبیری، «دعای عرفه، کربلای نظری و کربلا، دعای عرفه عملی» حضرت سیدالشهدای (ع) است. امام حسین (ع)، هر چه در دعای عرفه فرمودند، در کربلا عمل کرد و در کربلا هر چه کرد، در دعای عرفه حرفش را زده بودند.
«لا مَعرِفَةَ إلاّ بِعَمَل»
انسان برای رسیدن به سعادت و خوشبختی حقیقی و جامع دنیوی و اخروی، باید به حقیقت این معرفت (افتقار الی الله) برسد. نه اینکه فقط این معرفت را بداند؛ بلکه باید این معرفت، در اعتقاد و عمل انسان تجلی نماید و داناییاش به داراییاش تبدیل شود: (لا مَعرِفَةً إلاّ بِعَمَلٍ و برای اینکه انسان به حقیقت این معرفت (افتقار الی الله) برسد، گاهی آیاتی پدید میآید که یادآور ضعف و احتیاج انسان به حضرت غنی بالذات باشد و زمینه رشد معنوی وی گردد و که همین نکته یکی از زوایای نگاه به پدیده شیوع کرونا است.
اجتناب از رذیله عُجب؛ تجلی عملی غنای نفس
بالاجمال بدانیم که تجلی عملی «غنای نفس» و «افتقار الی الله»، اجتناب از رذیله «عُجب» است. عُجب بزرگترین تجلی و نُمُود ظلمات نفس است. با اینکه خودش رذیلهای است ولی در حقیقت اُمُّ الرذائل و اصل شجره خبیثه و مایه حیات طاغوت درونی همین عُجب (منیت، انانیت، خودبینی، خودبزرگبینی، حبّ نفس) است. مرحوم ملأ احمد نراقی در معراج السعاده: «و بدان که عُجب با وجود آنکه خود از صفات خبیثه است، منشأ آفات و صفات خبیثه دیگر میشود.»مخصوصاً اهل علم خیلی باید متوجه این معنا باشند. اینکه گفتهاند «العلم حجابُ الاکبر»، منظور همین علم عُجبآور و مَنیّتزا است. پیامبر اعظم (ص) فرمودند: علمی که تو را به گریه نیندازد، خاشعت نکند، تو را از خودت نگیرد، وزر و وبالت میشود و گرفتارت میکند. مَنْ أُوتِیَ مِنَ الْعِلْمِ مَا لَا یُبْکیهِ لَحَقِیقٌ أَنْ یَکونَ قَدْ أُوتِیَ عِلْمَ مَا لَا یَنْفَعُه